Pergole

Ten rodzaj konstrukcji wybierany jest najczęściej - przede wszystkim ze względu na naturalny charakter drewna, który pasuje do większości ogrodowych aranżacji. Drewniana pergola może być nowoczesna (często drewno łączone jest z innym materiałem - np. ze stalą) lub tradycyjna, oparta na konstrukcji zrobionej wyłącznie z drewnianych lamelek.

Jak dbać o drewniane konstrukcje w ogrodzie?

Pergole drewniane uchodzą za trwałe, ale pod pewnymi warunkami - jeszcze przed montażem muszą zostać prawidłowo zabezpieczone. Służy temu impregnacja ciśnieniowa drewna oraz dodatkowe zabiegi wykończeniowe: bejcowanie, malowanie, olejowanie etc. Zazwyczaj w ciągu pierwszych kilku sezonów istnieje możliwość powtórzenia zabiegów pielęgnacyjnych, jednak w późniejszych latach bywa to trudne lub wręcz niemożliwe, ponieważ oparte na pergoli, wyrośnięte już rośliny i pnącza często uniemożliwiają pomalowanie całości konstrukcji. Z czasem drewno pergoli, niezależnie od sposobu konserwacji, zmienia kolor na ciemniejszy lub bardziej szary (zależnie od rodzaju drewna i sposobu jego zabezpieczenia). Spowodowane jest to warunkami, jakie stwarzają pokrywające konstrukcję rośliny: zwiększona wilgotność i stały cień.

Metal w architekturze ogrodowej najczęściej łączony jest z nowoczesnym stylem zabudowy i ogrodu, choć w przypadku pergoli wszystko zależy od jej kształtu. Najprostsze, niewielkie pergole metalowe mają ozdobną formę wykonaną ze stalowych prętów. Można je wygiąć w dowolny kształt i pomalować wybraną farbą. Ze względu na małe rozmiary pasują do większości ogrodów. Dzięki ażurowej konstrukcji, w miarę wzrostu roślin, stają się niemal niewidoczne.

Większe, to najczęściej pergole oparte na szkielecie ze stalowych lub aluminiowych profili o różnym przekroju. Największe z nich posiadają dachy lub ścianki przesuwne z paneli (szklanych lub z tworzyw sztucznych). Coraz częściej stanowią nowoczesną, całoroczną zabudowę przypominającą altanę. Panele takiej pergoli można doposażyć w rolety lub inne przesłony, oświetlenie, a nawet system ogrzewania, który dzięki promiennikom ciepła delikatnie podnosi temperaturę, bez szkody dla roślin.

Jak dbać o ogrodowe pergole wykonane z metalu?

Metal, a zwłaszcza stal, wymaga okresowego zabezpieczenia antykorozyjnego. Większe pergole wsparte są na stalowych, ocynkowanych konstrukcjach, zabezpieczonych w procesie galwanizacji lub cynkowaniem ogniowym. Mniejsze pergole, z prętów stalowych, wymagają regularnego malowania, które ochroni je przed rdzą.

Konstrukcja może być również wykonana z nierdzewnych stopów, niewymagających zabezpieczania antykorozyjnego. Taka pergola, poza okresowymi zabiegami mycia, nie wymaga praktycznie żadnej konserwacji.

Decydującym kryterium są warunki glebowe, które pozwalają na szybki wzrost roślin. Odpowiednio dobrane, do rodzaju podłoża, mają zdrowy wygląd i są mniej podatne na choroby. Rośliny, które dobrze czują się przy wszelkich pionowych konstrukcjach i podporach, to wszystkie gatunki pnączy. Planując nasadzenia, trzeba zwrócić uwagę na rośliny:

• wieloletnie - wiele pnączy to byliny, co oznacza, że po sezonie osłona znika, a na wiosnę wyrasta ponownie od korzenia; warto więc postawić na pnącza wieloletnie, np. na bluszcz, wiciokrzew, akebię i inne;
• szybkorosnące - rdesty, wiciokrzew czy winobluszcz potrafią stworzyć skuteczną osłonę już w ciągu roku do dwóch lat;
• zimozielone - pergola obsadzona bluszczem pospolitym, niektórymi gatunkami wiciokrzewu czy trzmieliną cieszy oko przez cały rok.

Planując sposób prowadzenia roślin na pergoli, do wyboru ma się dwie możliwości:

• roślinom można pozwolić na swobodny wzrost i wspinanie się bezpośrednio po konstrukcji, choć to rozwiązanie może uniemożliwić korzystanie z pergoli np. w czasie deszczu;
• pergola ogrodowa może zostać przykryta dachem (z pleksi, płyt poliwęglanowych etc.) i dopiero on, z czasem, może zostać przysłonięty roślinami (podobnie można postąpić w przypadku ścian). To rozwiązanie umożliwia całoroczne użytkowanie.

Zawsze należy uwzględnić ciężar rośliny, ponieważ masa niektórych z nich wymaga solidnej podpory (m.in. winobluszczu). Niewielkie, ażurowe konstrukcje nie radzą sobie z ekspansywnym wzrostem niektórych pnączy.

Pergola drewniana czy metalowa - jaką wybrać?

Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi - obie opcje mają swoje zalety i pasują do nieco odmiennych aranżacji. Pergole drewniane sprawdzą się przede wszystkim w ogrodach klasycznych. Pasują do stylu rustykalnego, drewnianych domów i płotów. Pergole metalowe lepiej zaś dopasują się do ogrodów i budynków nowoczesnych. W obu przypadkach należy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu, tzn. impregnacji oraz ochronie antykorozyjnej.

Jakie drewno na pergolę sprawdzi się najlepiej?

Do budowy pergoli można zastosować dowolne drewno. Często są to sosna lub świerk, lecz nic nie stoi na przeszkodzie, by wybrać także modrzew czy twardsze gatunki, jak np. buk lub dąb. Pergola nie jest bowiem szczególnie narażona na uszkodzenia mechaniczne czy nacisk, dlatego twardość drewna nie ma w tym przypadku większego znaczenia. Kluczowe jest raczej odpowiednie jego zabezpieczenie przed czynnikami atmosferycznymi, wilgocią, promieniowaniem UV - każde drewno, niezależnie od gatunku, musi być prawidłowo zaimpregnowane.

Jaka wysokość pergoli będzie najwygodniejsza?

Pergole powinny mieć wysokość co najmniej na poziomie 210-225 cm - niższe mogą być niewygodne w użytkowaniu, zwłaszcza jeśli górną ich część pokryją rośliny. Jeżeli zaś chodzi o szerokość, najwęższe modele mają ok. 90 cm. Warto jednak zdecydować się na szersze, co pozwoli na łatwiejsze przemieszczanie się i przenoszenie wielkogabarytowych przedmiotów.

Czym pomalować pergolę wykonaną z metalu?

Do malowania metalowych pergoli najlepiej stosować farby antykorozyjne, które ochronią konstrukcję przed rdzą, czynnikami atmosferycznymi, a także uderzeniami. Dostępne są w wielu kolorach i stylach wykończenia (mat, połysk, satyna). Należy jednak pamiętać o odpowiednim przygotowaniu powierzchni - powinna być oczyszczona ze starych warstw farby czy rdzy, a także odpylona i odtłuszczona. Nie jest to konieczne jedynie w przypadku wyboru farb, które można stosować nawet na słabiej oczyszczonej powierzchni (zawsze należy sprawdzić, jakie wskazówki daje w tym kontekście producent).

Jaka pergola do wisterii sprawdzi się najlepiej?

Wisteria (glicynia) jest rośliną, która rozrasta się dość bujnie i w związku z tym osiąga sporą wagę. Potrzebuje zatem solidnej podpory - duże, stabilne pergole będą najlepsze. Warto też pamiętać, że kwiaty wisterii są długie i wiszące. Jeśli zatem w planie jest obsadzenie nimi także zadaszenia lub łuku pergoli, musi być ona wystarczająco wysoka, by nawet po zakwitnięciu rośliny, można było wygodnie pod nią przechodzić.

Czy na pergolę trzeba mieć pozwolenie?

Pergolę zalicza się do grupy obiektów małej architektury. Według prawa budowlanego nie ma konieczności występowania o pozwolenie czy nawet zgłaszania chęci postawienia tego typu konstrukcji. Odnosi się to jednak do obszaru prywatnego. Jeżeli zaś planuje się umieszczenie obiektu małej architektury w miejscu publicznym, wymagane jest zgłoszenie.