Segregacja śmieci w pigułce. Zasady i dobre praktyki

Najważniejszą zmianą jest zakaz wyrzucania tekstyliów do pojemników na odpady zmieszane. Oznacza to, że ubrania, buty, stare zasłony, firany czy dywany będą musiały zostać oddawane do Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów. Gmina ma obowiązek wskazać mieszkańcom lokalizację oraz godziny funkcjonowania PSZOKów. Co istotne, w altanach śmietnikowych nie pojawią się dodatkowe pojemniki. To na mieszkańcach ciąży obowiązek dostarczenia tekstyliów we wskazane miejsce.

Podstawą zmiany jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów, która nakłada obowiązek oddzielenia tekstyliów od innych odpadów.

Zmiana wiąże się z możliwością dania drugiego życia ubraniom ubrań. Początkiem procesu jest prawidłowa selektywna zbiórka odzieży.

Gminy stopniowo wprowadzają nowe zasady i jednocześnie szukają sposobów na zmotywowanie mieszkańców do segregowania śmieci. Jednym z nich jest podniesienie składki, która w przypadku odpadów niesegregowanych, może być do czterech razy wyższa niż tych posortowanych. Co więcej, zgodnie z wymogami Unii Europejskiej każda gmina w Polsce w 2020 r. powinna przetwarzać 50% zebranych odpadów, natomiast do 2030 r. aż 60%.

Od stycznia 2025 roku obowiązuje podział na sześć frakcji:

1. metale i tworzywa sztuczne, kolor żółty, oznaczenie: “metale i tworzywa sztuczne”;

2. papier, kolor niebieski, oznaczenie “papier”;

3. szkło, kolor zielony, oznaczenie “szkło”;

4. odpady biodegradowalne, kolor brązowy, oznaczenie “bio”;

5. odpady zmieszane, kolor czarny, oznaczenie “zmieszane”.

6. tekstylia

W trakcie segregacji musimy pamiętać o specyficznych typach produktów, których nie przydzielimy do żadnych z wyżej wymienionych grup. Są to baterie , leki , sprzęty AGD i RTV , zużyte świetlówki , gabaryty (np. meble) czy odpady po żrących chemikaliach. Składowanie ich odbywa się w specjalnie wyznaczonych punktach, tzw. Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Informacje o lokalizacji tego typu obiektów możemy znaleźć w internecie, np. na stronach miast czy gmin. Produkty elektroniczne, żarówki czy świetlówki można zutylizować również w naszych sklepach.

Dane dotyczące segregowania odpadów są najlepszym argumentem za tym, aby podjąć działania w tym kierunku. Jak wyglądają statystyki? Puszki aluminiowe czy opakowania szklane można przetwarzać nieskończoną ilość razy. Co ciekawe da się wyprodukować polar, wykorzystując jedynie 35 zużytych butelek PET. Z kolei smutnym faktem jest to, że plastikowa butelka rozkłada się około 500 lat, podobnie jak styropianowa tacka. A tego typu przeliczników jest znacznie więcej. Jeżeli chcemy uzyskać np. tonę papieru, musimy wyciąć aż 17 drzew. Dlatego też warto zastanowić się dwa razy, zanim np. wydrukujemy jakiś dokument. Jednak, aby ponowne wykorzystanie surowców było możliwe, wszystkie odpady powinny być posegregowane. Grafika poniżej przedstawia szczegóły.

Uwaga: na tekstylia nie będzie przeznaczony dodatkowy pojemnik. Gminy są zobowiązane jedynie do wyznaczenia miejsca selektywnej zbiórki. W wielu miejscowościach regularnie organizowane są zbiórki odzieży, w ramach których worki z tekstyliami odbierane są spod bram posesji. Warto zorientować się w harmonogramie takich akcji.

W przypadku segregacji warto pamiętać o tym, że do frakcji z papierem wrzucamy wyłącznie papier czysty. Zużyte chusteczki, brudne arkusze powinny znaleźć się w pojemniku na odpady zmieszane. Puszki, butelki i kartony zgniatamy, żeby zajmowały mniej miejsca. Często zastanawiamy się też, czy słoiki trzeba myć - otóż nie, jeżeli gmina tego nie zaleca. W procesie obróbki zostaną oczyszczone z pozostałości. Z kolei jeżeli usunięcie etykiet wymaga użycia wody, to też nie powinniśmy tego robić, jedynie w przypadku, gdy wykonane są z folii termokurczliwej (PVC) - trzeba się ich pozbyć. To tworzywo nie nadaje się do recyklingu, dlatego powinniśmy je wyrzucić do frakcji odpadów zmieszanych.

Nieprawidłowa segregacja odpadów może być kosztowna. Karą może być podwyższenie opłaty nawet o 400%. Co istotne, w przypadku bloków obowiązuje odpowiedzialność zbiorowa. Wystarczy jeden mieszkaniec, który nie stosuje się do przepisów, aby na całą spółdzielnię lub wspólnotę została nałożona kara. Dlatego istotne jest informowanie mieszkańców o zasadach i ewentualnych sankcjach. Niektóre gminy udostępniają na swoich stronach internetowych gotowe materiały informacyjne do druku. Warto z nich korzystać.

O segregowaniu śmieci warto pamiętać już na etapie projektowania kuchni. Szafka, w której umieszczamy kosze na śmieci powinna być dość duża. Obecnie bez problemu można kupić pojemniki na śmieci dopasowane kolorystycznie do podziału na frakcje. Dodatkowo warto zainwestować w systemy szynowe, aby dostęp do kosza był wygodny. Ciekawym i bardzo praktycznym rozwiązaniem są też nalejki oraz wpinki. Korzystając z nich, nie musimy już dobierać worków na śmieci, wystarczy pamiętać o odpowiednim oklejaniu pojemników.

Natomiast w przestrzeni przydomowej warto wygospodarować obszar pod rozstawienie pojemników na śmieci. Najlepiej blisko drogi, aby śmieciarka bez problemu mogła je odebrać. Świetnie sprawdzi się również kompostownik, który można samodzielnie zrobić. Warto pamiętać, żeby nie wrzucać do niego mięsa czy skórek cytrusów. Gromadzone w kompostowniku odpady biodegradowalne możemy wykorzystać do użyźnienia gleby. Więc ponownie - warto to robić!

W życiu każdego z nas są też sytuacje niestandardowe lub rzadkie, w których okazjonalnie pojawia się dany typ odpadów. Takim wydarzeniem może być np. remont. Wiąże się z nim spore zamieszanie. Meble często dostarczane są w opakowaniach, zostają pojemniki po farbach, taśmy, styropiany i wiele innych produktów. Do jakich pojemników je wrzucić? Poniżej krótka ściągawka, która może przydać się każdemu.

Od stycznia 2025 roku obowiązują także nowe zasady dotyczące gospodarowania odpadami budowlanymi, nakładające obowiązek ich segregacji. Deweloperzy i firmy remontowe będą musieli dzielić odpady na sześć kategorii: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips oraz odpady mineralne, materiały ceramiczne i kamienie. Obowiązek ten nie dotyczy osób fizycznych.

Segregowanie śmieci jest niezwykle istotne. Jednak jeżeli mamy wątpliwość, gdzie powinniśmy dodać dany produkt - lepiej wrzucić go do odpadów zmieszanych lub znaleźć informację za pomocą wyszukiwarek dostępnych w internecie.

Skąd wziąć worki do segregacji odpadów?

Zasadniczo obowiązek zapewnienia pojemników czy worków na odpady ciąży na właścicielu nieruchomości - spółdzielni, wspólnocie czy osobie prywatnej. Z ich zakupem nie powinno być większych problemów. Znajdziesz je w naszej ofercie. Prawo zezwala także, aby w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami gminy wyposażały właścicieli w worki czy pojemniki. W praktyce jednak rzadko to się zdarza.

Czy osoby po 65. roku życia są zwolnione z opłat za śmieci?

Nie ma ogólnopolskich przepisów wprowadzających ulgi w opłatach. Część gmin ma jednak wdrożone programy pomocowe, które obejmują także opłaty za wywóz śmieci. Najczęściej skorzystać z nich mogą nie tylko seniorzy, lecz także m.in. osoby z niepełnosprawnościami, osoby z niskimi dochodami czy prowadzące jednoosobowe gospodarstwo domowe.