Figowce

Figowiec (zwany także fikusem) to roślina z rodziny morwowatych, którą w naturze spotkać można w rejonach klimatów tropikalnych. Występuje w Azji, Afryce i Australii oraz na wyspach Oceanii. Figowce rosną także w basenie Morza Śródziemnego. W swoim środowisku naturalnym fikusy mogą tworzyć wielkie drzewa, krzewy, a także pnącza. Można je także uprawiać jako rośliny doniczkowe – zarówno jako małe egzemplarze np. w formie bonsai, jak i dość duże rośliny w formie niewielkich drzew. Figowce mają niepozorne kwiaty, a ich główną ozdobą są liście, które (w zależności od gatunku i odmiany) różnią się między sobą barwą, kształtem i wielkością.

Figowce preferują stanowiska jasne, ale nie bezpośrednio na słońcu, ponieważ zbyt silne promieniowanie słoneczne może spowodować poparzenia liści. Roślinom tym trzeba zapewnić dość dużą wilgotność powietrza (ich środowiskiem naturalnym są tropiki, gdzie jest bardzo wilgotno). W tym celu należy regularnie zraszać rośliny i nie ustawiać ich w pobliżu grzejników (i innych źródeł ciepła), które bardzo wysuszają powietrze. Optymalna temperatura do uprawy figowców w warunkach domowych to około 15-25 stopni Celsjusza (wiosną i latem). W okresie jesienno-zimowym temperatura powinna wynosić około 15 stopni Celsjusza. Figowce preferują żyzne, przepuszczalne podłoże, najlepiej gliniasto-piaszczyste. Młode rośliny należy przesadzać każdego roku, wczesną wiosną (koniec lutego-początek marca). Starsze egzemplarze przesadzamy co dwa lata. Natomiast dużym roślinom, które ciężko byłoby przesadzić, wystarczy przyciąć pędy. Należy też wymienić górną warstwę ziemi w doniczce. Figowce rozmnaża się z sadzonek pędowych lub wierzchołkowych. Sadzonki pobieramy wiosną i umieszczamy w pojemniku wypełnionym mieszanką piasku i torfu (w proporcji 1:1). Młodym roślinom należy zapewnić bardzo jasne stanowisko i dość wysoką temperaturę – około 25-30 stopni Celsjusza (doniczki z sadzonkami można umieścić pod folią).

Jeśli chodzi o podlewanie to należy zadbać o to, aby ziemia w doniczce z fikusem była stale lekko wilgotna. Nie można jednak dopuścić do zalegania wody, ponieważ będzie to prowadzić do gnicia korzeni. Figowce podlewamy oszczędniej w okresie jesienno-zimowym (październik-luty). W okresie od marca do października fikusy nawozimy raz w tygodniu, natomiast w okresie od października do marca wystarczy nawożenie raz na dwa miesiące. Do zasilana figowców należy używać nawozów do roślin ozdobnych z liści. Fikusy mogą być atakowane przez przędziorki oraz tarczniki. Aby zwalczyć te szkodniki, należy wykonać oprysk odpowiednim preparatem chemicznym lub użyć specjalnych pałeczek nawozowych. Warto pamiętać, że wszystkie gatunki figowców zawierają sok mleczny, więc należy uważać przy przycinaniu tych roślin. Sok mleczny najlepiej zatamować, smarując ranę po cięciu węglem drzewnym.Liście figowców co jakiś czas należy wytrzeć z kurzu. Warto do tego celu użyć wilgotnej szmatki, nie należy jednak używać nabłyszczacza do liści.

W naszych warunkach klimatycznych figowce nie rosną, ponieważ ich środowiskiem naturalnym są tropiki. Jednak figi bardzo chętnie uprawiane są w domach jako rośliny doniczkowe. Najpopularniejszy gatunek to figowiec sprężysty o dużych, ozdobnych liściach.

Ciekawe gatunki figowców:

Figowiec bengalski (Ficus benghalensis) – jego inna nazwa to banian. To wielkie drzewo występuje głównie w Indiach oraz Pakistanie. Figowiec bengalski ma bardzo ciekawy pokrój: z jego pędów wyrastają pionowe gałęzie, które sięgają aż do ziemi i wypuszczają korzenie. Owocem tego fikusa są niewielkie, okrągłe figi koloru czerwonego. Figowiec bengalski to święte drzewo hinduizmu.

Figowiec benjamina (Ficus benjamina) – w warunkach naturalnych roślina ta może osiągać nawet 30 m wysokości. Spotkać ją można na obszarze od Azji południowej po północną część Australii. Fikus benjamina chętnie uprawiany jest jako roślina doniczkowa: ma ładny pokrój w formie małego drzewka, przewieszające się pędy oraz skórzaste, błyszczące liście w kolorze ciemnej zieleni. Figowiec benjamina ma też wiele ciekawych odmian, które różnią się między sobą kształtem i kolorem liści: mogą być one gładkie lub pofalowane, obrzeżone na biało czy żółto albo jasnozielone.

Figowiec groniasty (Ficus racemosa) – w naturze występuje w Australii oraz Azji (Chiny, Indie, Nepal, Malezja, Pakistan). Porasta głównie wilgotne lasy monsunowe. W środowisku naturalnym gatunek ten tworzy drzewa o luźnym i nieregularnym pokroju, które dorastać mogą do około 30 m wysokości. Jest rośliną długowieczną. Owocem fikusa groniastego są jadalne, czerwono-pomarańczowe figi. Zarówno owoce, jak i liście wykorzystywane są w medycynie naturalnej w Indiach. Fikus groniasty to święte drzewo hinduizmu.

Figowiec pagodowy (Ficus religiosa) – jest to święte drzewo dwóch wielkich religii: hinduizmu oraz buddyzmu. Środowiskiem naturalnym tej rośliny są tropikalne rejony Azji. Fikus pagodowy w naturze tworzy wysokie na 30 m drzewa i charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem. Jego młode liście mają kolor czerwono-brązowy. Roślina ta może być także uprawiana w doniczce.

Figowiec pospolity (Ficus carica) – inaczej nazywany jest figą pospolitą lub drzewem figowym. Środowiskiem naturalnym tej rośliny są tropikalne i subtropikalne rejony Azji. Figowiec pospolity może dorastać do około 15 m wysokości i ma szeroką koronę o stożkowatym kształcie. Owoce fikusa – figi –zawierają wiele cennych właściwości odżywczych. Można spożywać je na surowo jako świeże owoce lub w postaci suszonej. Figowiec pospolity uprawiany jest głównie w rejonie Morza Śródziemnego, a także w Kalifornii, Gruzji i Armenii.

Figowiec sprężysty (Ficus elastica) – w naturze występuje na Półwyspie Indyjskim i w Malezji. Jest to roślina kauczokadajna, która dorasta do około 30 m wysokości. W Polsce figowiec sprężysty hodowany jest bardzo chętnie jako roślina doniczkowa, ponieważ jest łatwy w uprawie i wygląda bardzo okazale. W warunkach domowych rośnie bardzo szybko, tworząc niewielkie drzewka. Najpopularniejsze odmiany to ‘Decora’ oraz ‘Robusta’. Niektóre odmiany mają bardzo dekoracyjne liście z białymi plamami. Starsze egzemplarze fikusa sprężystego można przycinać i formować. Trzeba jednak uważać na sok mleczny.

Figowiec sykomora (Ficus sycomorus) – roślina ta nazywana jest także figą morwową lub figą oślą. Jej środowiskiem naturalnym jest Egipt, Syria oraz Palestyna. Figowca tego spotkać można także w rejonie Morza Śródziemnego oraz w Afryce wschodniej. Figowiec sykomora może dorastać do około 20 m wysokości. Owoce tego figowca są jadalne, ale nie tak smaczne jak inne figi. Powszechnie wykorzystywane jest za to drewno tej rośliny, ponieważ jest bardzo trwałe i lekkie. Produkuje się z niego głównie meble.

Figowiec wielkolistny (Ficus macrophylla) – jest to roślina wiecznie zielona, której środowiskiem naturalnym jest Australia. Drzewo to występuje także na Florydzie i w Kalifornii, ale można je spotkać również na Hawajach i w Nowej Zelandii. Figowiec wielkolistny porasta głównie wilgotne lasy równikowe, gdzie może dorastać nawet do 60 m wysokości.