Jak wyhodować ananasa

POCHODZENIE

Ananasy jadalne (Ananas comosus) – inaczej właściwe albo czubate – to rośliny z rodziny bromeliowatych, które w naturze spotkać można głównie w Ameryce Południowej. Ananasami nazywamy też owocostany tych egzotycznych roślin. Ananasy rosną między innymi w Brazylii, Meksyku, Chinach, Tajlandii, na Hawajach, Kostaryce i na Filipinach. Kraje te są także głównymi eksporterami tych owoców. Do Europy te egzotyczne rośliny trafiły pod koniec siedemnastego wieku. Mają nie tylko smaczne owoce, ale mogą też stanowić ciekawą ozdobę mieszkania (szczególnie odmiany o bardzo dekoracyjnych, paskowanych liściach).

WYGLĄD

Ananasy mają silnie skróconą łodygę, która może dorastać do około 100-120 cm. Na łodydze spiralnie ułożone są liście: wydłużone, bardzo sztywne i kłujące. Kwiaty ananasa są niepozorne i mają kolor fioletowy. Owoce ananasa powstają ze zrośniętych szypułek kwiatowych, przysadek, zalążni i działek kielicha. Każdy owoc składa się z około stu segmentów, które mają kształt regularnych sześcianów. Dojrzałe ananasy mają złoto-żółty kolor (niedojrzałe są zielono-brunatne) i przeważnie ważą ok. 1-2 kg, jednak ich waga może dochodzić do nawet 5 kg. Charakterystyczny pióropusz liści tuż nad owocem potocznie nazywany jest koroną. To właśnie poprzez ukorzenianie korony rozmnaża się te rośliny (owoce ananasów nie zawierają bowiem nasion). Pierwsze owoce zaczynają dojrzewać ok. 20-24 miesiące od posadzenia

OWOCE

Owoce ananasa są bardzo aromatyczne i soczyste. Można spożywać je zarówno na surowo, jak i sporządzać z nich różne przetwory (np. soki czy dżemy). Ananasy zawierają bardzo dużo łatwo przyswajalnych cukrów, wiele mikro- i makroelementów (np. potas czy miedź), witaminę C oraz kwasy organiczne. Zawierają też bromelinę – czyli enzym ułatwiający trawienie (głównie białka).

UPRAWA ANANASA W WARUNKACH NATURALNYCH

Ananasowe plantacje znajdują się w krajach, gdzie panują warunki tropikalne: w Brazylii, Meksyku, Chinach, Tajlandii, na Hawajach, Kostaryce i na Filipinach. Rosną tylko tam, gdzie temperatura przez okrągły rok nie spada poniżej 20 stopni Celsjusza. Ananasy dojrzewają nierównomiernie – owoce pojawiają się w okresie od osiemnastu do trzydziestu miesięcy od posadzenia. Tak nieregularny cykl wegetacyjny bardzo utrudnia uprawę na skalę przemysłową. Wymyślono jednak sposób na to, aby przyspieszyć pojawianie się owoców: ananasy zakwitają szybciej, jeśli w ich pobliżu rozpyla się gaz – etylen. Obecnie na plantacjach stosowane są opryski z kwasu naftylooctowego, który wpływa na wzrost i rozwój roślin. Substancja ta wykorzystywana jest między innymi w sadach jabłkowych, gdzie wpływa na wielkość i prawidłowe wybarwianie się jabłek. Zastosowanie oprysków z kwasu naftylooctowego powoduje, że ananasy kwitną i owocują w mniej więcej podobnym czasie, co bardzo ułatwia zbiory.

Uprawa ananasa w warunkach domowych wymaga nieco zachodu. Przede wszystkim musimy zadbać o prawidłowe przygotowanie sadzonek, odpowiednie pH podłoża, jasne i ciepłe stanowisko oraz dostateczną wilgotność powietrza. Owoc ananasa dojrzewa przez około rok.

STANOWISKO

Ananasy w naturze rosną w tropikach, gdzie jest ciepło, jasno i wilgotno. Nie nadają się więc do uprawy w naszych warunkach klimatycznych. Ale z powodzeniem można hodować je w domu. Najbardziej odpowiednia byłaby oczywiście szklarnia, ale roślina ta poradzi sobie także na dobrze oświetlonym parapecie z wystawą południową. Aby ananas prawidłowo się rozwijał, musimy mu także zapewnić dość dużo miejsca, ponieważ jego liście dosyć szeroko się rozrastają. Ananasy latem powinny rosnąć w temperaturze około 25 stopni Celsjusza, zimą natomiast należy im zapewnić około 20-21 stopni.

PODLEWANIE

Rośliny te wymagają dużo wilgoci, jednak podlewanie musimy dopasować do pory roku i warunków, jakie panują w pomieszczeniu, gdzie stoi pojemnik z ananasem. W okresie wiosenno-letnim podlewamy rośliny bardziej obficie, natomiast jesienią i zimą ograniczamy podlewanie. Podłoże powinno być stale lekko, aby nie wyschły delikatne korzenie ananasa. Nie można jednak dopuścić do zalania ananasa, bo roślina zgnije. Ważny jest też sposób podlewania: najlepiej lać wodę do rozety liści, ewentualnie wprost na podłoże. Z podlewaniem uważajmy szczególnie w początkowej fazie uprawy ananasa, ponieważ nie możemy dopuścić do zgnicia sadzonki. Nadmierna wilgotność podłoża prowadzić też może do pojawienia się chorób grzybowych i pleśni.

PODŁOŻE

Jeśli chodzi o podłoże, to ananasy wymagają gleb żyznych i kwaśnych. Warto pamiętać, że rośliny te nie tolerują wapnia, więc prawidłowe pH gleby jest przy uprawie ananasów kluczowe. Także woda, której używamy do podlewania, nie powinna mieć odczynu zasadowego (najlepszy byłby odczyn lekko kwaśny lub obojętny). Roślina powinna ukorzenić się po około dwóch miesiącach od posadzenia. Stare liście zaczynają wtedy żółknąć i zasychać, a pojawiają się nowe, intensywnie zielone.

NAWOŻENIE I PIELĘGNACJA

Ananasy nie wymagają zbyt częstego nawożenia, jednak warto co około dwa miesiące zasilić je nawozem wieloskładnikowym. Ta egzotyczna roślina nie toleruje przeciągów, więc nie stawiajmy jej w pobliżu okna, którego często używamy do wietrzenia mieszkania. Ananasy lubią za to zraszanie (w naturze żyją przecież w tropikach, gdzie jest duża wilgotność powietrza). Latem zraszajmy je dwa razy w tygodniu, zimą wystarczy raz w tygodniu. Od czasu do czasu, kiedy liście są zakurzone, warto przetrzeć je wilgotną szmatką. Trzeba jednak pamiętać, aby nie używać nabłyszczacza.

DOJRZEWANIE OWOCÓW

Jeśli zapewnimy tej egzotycznej roślinie odpowiednie warunki do wzrostu i rozwoju, możemy oczekiwać, że ananas zacznie owocować. Dojrzewanie owocu w naszych warunkach klimatycznych trwa około roku. Aby sprawdzić, czy owoc jest już dojrzały, należy delikatnie nacisnąć „oczko” i jeśli zacznie wypływać sok, to znak, że ananas nadaje się do spożycia.

ROZMNAŻANIE

Każdy ananas owocuje tylko raz w życiu, więc po zerwaniu owocu rozetę liści należy wyrzucić. Rośliny te rozmnaża się przez ukorzenianie korony (korona to pióropusz liści znajdujący się nad owocem). Koronę delikatnie odcinamy i dokładnie usuwamy cały miąższ, aby sadzonka nie zaczęła gnić. Lekko przesuszamy koronę, a następnie umieszczamy ją w podłożu. Jeśli tak sporządzonej sadzonce zapewnimy odpowiednie warunki, powinna wydać owoc po około dwóch latach od posadzenia. Ananasa można też rozmnożyć przez ukorzenienie odrostów bocznych. Odrosty takie delikatnie oddzielamy od rośliny matecznej i umieszczamy w odpowiednio przygotowanym podłożu. Wybierajmy te odrosty, które mają już wykształcone korzenie, wtedy roślina szybciej się ukorzeni.

PROBLEMY W UPRAWIE

Jeśli liście ananasa zaczną zasychać, to znak, że roślinie jest za gorąco, a powietrze jest zbyt suche. Doniczkę z ananasem należy wtedy przenieść do chłodniejszego pomieszczenia, a roślinę należy częściej zraszać. Jeżeli liście stają się blade i tracą kolor, to najprawdopodobniej roślinie brakuje światła. Musimy jej wtedy zapewnić zdecydowanie jaśniejsze stanowisko. Kiedy ananas słabo rośnie i nie chce kwitnąć, należy roślinę zasilić nawozem do roślin kwitnących. Kwitnienie natomiast może przyspieszyć etylen – gaz, który wydzielają jabłka. Ananasy mogą też zostać zaatakowane przez tarczniki. Tarczniki żerują na łodydze i na spodniej stronie liści i mają postać okrągłych, brunatnych lub brązowych, niewielkich tarcz. Te uciążliwe szkodniki należy usunąć mechanicznie, najlepiej wacikiem zanurzonym w roztworze mydła. Zapobiegawczo można zastosować specjalne pałeczki nawozowe z odpowiednim środkiem chemicznym.