Kalmia wąskolistna, szerokolistna

Kalmia (Kalmia) to roślina zimozielona, która należy do rodziny wrzosowatych. W naturze występuje w Ameryce Północnej (na wschodzie, północnym-wschodzie oraz południowym wschodzie kraju), gdzie porasta mokradła i wilgotne tereny wokół zbiorników wodnych (strumienie, rzeki), tworząc gęste zarośla. Kalmie rosną także w lasach iglastych, na górskich zboczach, w miejscach skalistych. Obecnie znanych jest zaledwie osiem gatunków kalmii, z których trzy uprawia się w Polsce jako rośliny ozdobne. Należą do nich: kalmia wąskolistna, kalmia szerokolistna oraz kalmia wielokwiatowa. Kalmie wyglądem przypominają różaneczniki, mają podobne do nich liście (ciemnozielone, skórzaste, umieszczone na sztywnych, wyprostowanych, lekko przewieszających się pędach) oraz kwiaty (nieco mniejsze od kwiatów różaneczników, barwy białej, różowej, czerwonej, bordowej, zdarzają się także dwubarwne). Kalmie z rododendronami łączą też niemal identyczne wymagania uprawowe. Wśród roślin zimozielonych to właśnie kalmie charakteryzują się największą odpornością na mróz.

Kalmia wąskolistna (Kalmia angustifolia) to niezbyt wysoka, zimozielona krzewinka, która może dorastać do około 60-100 cm wysokości (w środowisku naturalnym osiąga nawet 2 m). Rośliny te rosną dosyć wolno, po 10 latach uprawy mają około 80 cm. Kalmie wąskolistne mają cienkie, sztywne i wzniesione pędy barwy zielonej, na których umieszczone są charakterystycznie wąskie, wydłużone, lancetowate liście długości około 3-6 cm. Liście są błyszczące, barwy jasnozielonej, utrzymują się na krzewie przez cały rok.

Kwiaty kalmii wąskolistnej zebrane są w gęste grona umieszczone na szczytach pędów. Kwiaty są drobne, średnicy do 1 cm, za to jest ich sporo – 30-40 sztuk w każdym baldachogronie. Kalmie przeważnie kwitną na różowo lub czerwono, jednak w odmianach zdarzają się kwiaty białe albo dwubarwne. Krzewy te kwitną później niż różaneczniki – pod koniec czerwca. Pąki kwiatowe zawiązują się w sezonie poprzedzającym kwitnienie i mogą mieć kolor trochę inny kolor niż kwiaty w pełni rozkwitu.

Odmiany kalmii wąskolistnej:

'Hammonasset' – odmiana o kwiatach dwubarwnych, różowo-błękitnawych.

'Kenne-bago' – odmiana o kwiatach ciemnoróżowych.

'Rosea' – odmiana o kwiatach ciemnoróżowych.

'Royal Dwarf' – odmiana o kwiatach różowych.

'Rubra' – odmiana o kwiatach czerwono-różowych, posiada liście szersze niż u gatunku.

Kalmia szerokolistna (Kalmia latifolia) to zimozielony, wolno rosnący krzew, który może dorastać do około 1,5-3 m wysokości i około 2-3 m szerokości (w naturze może mieć nawet 8-9 m). Ma gęsty, zwarty, dość nieregularny, szeroko-kulisty pokrój. Cienkie, nagie, zielone pędy lekko się przewieszają. Liście mają kształt eliptyczny lub szeroko lancetowaty, mogą mieć od 4 do 10 cm długości oraz 2-5 cm szerokości. Są zimozielone, sztywne, z wierzchu nagie i błyszczące, od spodu jaśniejsze, lekko owłosione.

Kwiaty kalmii szerokolistnej zebrane są po 20-40 w baldachogrona na szczytach pędów. Kwiaty są nieduże, miseczkowate, mogą mieć barwę białą lub różową, w odmianach zdarzają się kwiaty o innych kolorach oraz dwubarwne. Kalmie szerokolistne kwitną później niż różaneczniki – pod koniec maja i w czerwcu.

Odmiany:

'Carousel' – odmiana o kwiatach dwubarwnych: białych z szeroką, ciemną, czerwono-purpurową obwódką.

'Kaleidoskop' – odmiana o ciemnych, bordowych kwiatach z białym obrzeżem.

'Minuet' – odmiana karłowa (około 70 cm wysokości) o kwiatach dwubarwnych, jasnoróżowych wewnątrz, z bordowym, szerokim paskiem.

'Muras' – odmiana o kwiatach białych (w pąku są liliowe).

'Nancy' – odmiana o kwiatach jasnoczerwonych na zewnątrz i ciemnoczerwonych wewnątrz.

'Nimpuck' – odmiana o kwiatach dwubarwnych biało-różowych.

'Olympic Fire' – odmiana o kwiatach dwubarwnych różowo-białych (w pąkach są ciemnoróżowe).

'Olympic Wedding' – odmiana o bardzo dekoracyjnych jasnoróżowych kwiatach z brązowawym pierścieniem.

'Ostbo Red' – odmianach o kwiatach różowych (w pąku są czerwone).

'Peppermint' – odmiana o kwiatach białych z różowymi smugami.

'Pink Charm' – odmiana o kwiatach początkowo jasnoczerwonych, które z czasem stają się ciemnoczerwone.

'Quinnipiac' – odmiana o kwiatach różowo-białych.

'Raspberry Glow' – odmiana o kwiatach różowych.

Kalmie powinny rosnąć na stanowiskach półcienistych, zacisznych, osłoniętych przed mroźnymi, wysuszającymi wiatrami. Przy dużej wilgotności podłoża poradzą sobie także na stanowisku słonecznym. Rośliny te wymagają próchniczej, żyznej, dość wilgotnej gleby o kwaśnym odczynie (pH od 4,6 do 6). Podłoże do uprawy kalmii należy wymieszać z torfem kwaśnym, a ziemię wokół roślin warto wyściółkować korą drzew iglastych, co dodatkowo zakwasi podłoże. Ponadto warstwa ściółki zapobiegnie rozrastaniu się chwastów i ograniczy nadmierne parowanie wody z gleby, a także będzie stanowić dodatkową ochronę bryły korzeniowej przed mrozem. System korzeniowy kalmii jest dość płytki i znajduje się tuż przy powierzchni gleby. W związku z tym roślina ta źle znosi przesuszanie podłoża i jest wrażliwa na mechaniczne uszkodzenia bryły korzeniowej – trzeba o tym pamiętać przy odchwaszczaniu i spulchnianiu podłoża.

Kalmie to rośliny w pełni mrozoodporne, wytrzymują mrozy do -30 stopni C. Jednak lepiej zimują w cieplejszych rejonach naszego kraju (południowy-zachód, północny-zachód). Krzewy wymagają okrycia w czasie bardzo srogich, bezśnieżnych zim. Zabezpieczenia przed mrozem potrzebują także egzemplarze młode. Jeśli zaistnieje taka potrzeba to rośliny okrywamy białą agrowłókniną, ponieważ nie zrzucają liści na zimę i powinny mieć zapewniony dostęp do światła.

Przed zimą kalmie obficie podlewamy, aby nie były narażone na suszę fizjologiczną. Podlewamy je także wtedy, kiedy zimą nie ma mrozów i nie występują opady deszczu.

Krzewy te – podobnie jak różaneczniki – nie wymagają przycinania. Usuwać należy tylko pędy połamane, uszkodzone, uschnięte.

Kalmie są dość odporne na choroby i szkodniki, jednak czasem mogą być narażone na choroby grzybowe takie jak: fytoftoroza, mączniak, plamistość liści, szara pleśń. Ze szkodników mogą pojawić się mączliki, opuchlaki, przędziorki.

Kalmie rozmnaża się z sadzonek zielnych, przez odkłady albo przez wysiew nasiona. Jednak rozmnażanie tych roślin w uprawie amatorskiej jest dość trudne i rzadko się udaje.

Kalmie to rośliny odporne na zanieczyszczenia powietrza, dlatego idealnie nadają się do posadzenia w warunkach miejskich. Najpiękniej wyglądają (i najlepiej rosną) posadzone z innymi roślinami wrzosowatymi, które mają podobne wymagania uprawowe. Należą do nich np. azalie, pierisy, różaneczniki, kiścienie, wrzosy, wrzośce. Kalmie ładnie wyglądają posadzone pojedynczo albo w jednorodnych grupach – tworzą wtedy gęste zarośla. Będą się ładnie prezentować w pobliżu oczka wodnego czy stawu.

Kalmie można także sadzić z roślinami iglastymi, jednak nie w bliskim sąsiedztwie świerków. A to dlatego, że kalmie wydzielają substancje chemiczne, które negatywnie wpływają na korzenie świerków, w związku z czym iglaki te zamierają. Warto wiedzieć, że cała roślina jest silnie trująca zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt (krów, koni, kóz i innych). Toksyny znajdują się w pędach, liściach, kwiatach, a także w pyłku (trujący jest nawet miód). Objawami zatrucia są: problemy w oddychaniu, nadmierne wytwarzanie wydzielin, biegunka, wymioty, drgawki, paraliż, śpiączka. Spożycie trujących substancji zawartych w kalmii może nawet doprowadzić do śmierci.