Bratki we wszystkich kolorach tęczy

Bratki to jedne z najpopularniejszych wiosennych kwiatów, które są ozdobą skrzynek balkonowych, pojemników, rabatek i klombów. Posadzone w rzędzie idealnie nadają się jako obwódki grządek, a jeśli posadzimy je w dużych grupach, z czasem stworzą barwne dywany i kobierce. Bardzo często stosuje się je w nasadzeniach zieleni miejskiej (np. na skwerach miejskich i w parkach), można je spotkać także na cmentarzach. Niektóre odmiany tych bardzo dekoracyjnych roślin nadają się również do uprawy doniczkowej w domu.

Kolorowe kwiaty bratków wykorzystuje się także do sporządzania bukietów i wiązanek. A jest z czego wybierać, ponieważ rośliny te mogą mieć kwiaty we wszystkich kolorach tęczy (oprócz zielonego): białe, żółte, pomarańczowe, czerwone, purpurowe, różowe, fioletowe, niebieskie, brązowe (prawie czarne). Kwiaty mogą być jednobarwne (w wielu odcieniach) lub dwubarwne, a także ozdobione ciekawymi plamami, dekoracyjnym „oczkiem” o kontrastowej barwie lub kolorową obwódką. W zależności od odmiany bratki kwitną od końca marca do końca czerwca, a ich kwiaty mogą być małe lub całkiem duże (niektóre mają nawet 13 cm średnicy). Dodatkowo kwiaty bratków delikatnie pachną i są aksamitne w dotyku.

Bratek, zwany także fiołkiem ogrodowym, pochodzi z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Jest mieszańcem i powstał w połowie XIX wieku ze skrzyżowania trzech gatunków fiołka: fiołka trójbarwnego z fiołkiem ałtajskim oraz fiołkiem żółtym. Bratki to niewysokie rośliny, które mogą dorastać do około 15-30 cm. Mają gładkie, mięsiste pędy i ciemnozielone liście oraz zwarty, kulisty pokrój. Ich główną ozdobą są pięciopłatkowe kwiaty o wielu barwach i odcieniach.

Poszczególne odmiany bardzo łatwo ze sobą krzyżować, w związku z czym każdego roku powstaje wiele nowych odmian o bajecznie kolorowych kwiatach. Poszczególne odmiany różnią się między sobą przede wszystkim wysokością, pokrojem, okresem kwitnienia, a także wielkością, barwą i kształtem płatków. W sprzedaży dostępne są także bratki o zwisających pędach, które idealnie nadają się do posadzenia w podwieszanych pojemnikach lub ozdobnych koszykach.

Fiołki ogrodowe to rośliny dwuletnie, to znaczy, że cykl życiowy rośliny (od momentu kiedy roślina wykiełkuje, do chwili gdy wyda nasiona i umrze) zamyka się w dwóch sezonach wegetacyjnych. Bratki rozmnaża się przez nasiona, które należy umieścić w ziemi w czasie od połowy czerwca do początku lipca. Nasiona należy przysypać ziemią i podlać, rozsadę warto także zacieniować. Po około dwóch tygodniach powinny pojawić się siewki, a gdy młode roślinki wytworzą około 2-3 liście, sadzonki należy przepikować na rozsadnik w rozstawie 4 x 5 cm. Pod koniec sierpnia lub na początku września sadzonki bratków przenosimy na rabatę i sadzimy w rozstawie 15 x 15 cm. Bardzo często rośliny te zakwitają jeszcze na jesieni. Bratki są mrozoodporne, ale na okres zimowy warto przykryć je gałązkami krzewów iglastych lub słomą. Okrycia zdejmujemy w marcu. Na miejsce stałe wysadzamy je przeważnie w drugiej połowie kwietnia (kiedy tylko ziemia rozmarznie). Bratki sadzimy w rozstawie 25 x 20 cm. Jeśli posadzimy je zbyt gęsto, rośliny stracą liście i będą słabiej kwitły.

Bratki są łatwe w uprawie, więc nie powinny nastręczać trudności nawet początkującym ogrodnikom. Najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. Kiedy słońca jest zbyt dużo, rośliny nadmiernie się rozrastają i kwitną mniej obficie. Za to w miejscu lekko ocienionym bratki kwitną nieco dłużej, ale słabiej. Nie służy im zbyt wysoka temperatura, najlepiej się czują, kiedy jest około 10-15 °C. Nie są natomiast wrażliwe na przymrozki, bez uszczerbku wytrzymują mróz do minus 5 °C.

Bratki są za to bardzo wrażliwe na suszę, więc trzeba je regularnie podlewać i nie dopuścić, by podłoże wyraźnie przeschło – musi być stale wilgotne. Fiołki ogrodowe preferują żyzne, przepuszczalne i próchnicze podłoże o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Mogą rosnąć w niemal każdej glebie, jednak podłoże podmokłe lub zbyt piaszczyste zdecydowanie im nie służy. Bratki bardzo dobrze znoszą przesadzanie i można je przesadzać nawet w okresie kwitnienia. Aby kwitły długo i obficie, należy regularnie usuwać przekwitłe i uschnięte kwiatostany. Warto je też systematycznie nawozić, szczególnie w okresie kwitnienia. Najlepiej zasilać bratki co około dwa tygodnie płynnym nawozem wieloskładnikowym.

Spośród wielu grup i odmian bratków każdy może wybrać coś dla siebie. Poniżej prezentuję i krótko charakteryzuję najpopularniejsze fiołki ogrodowe:

Hiemalis – bratki z tej grupy zakwitają bardzo wcześnie i są bardzo wytrzymałe na niskie temperatury. Kwitną obficie i mają małe kwiaty.

Pirnańskie – zakwitają dosyć wcześnie, ale nieco później niż te z grupy hiemalis. Ich kwiaty mają dekoracyjne „oczko”.

Vorbote – bratki z tej grupy mają bardzo duże kwiaty, które w zarysie są okrągłe. Rośliny te zakwitają dosyć wcześnie i mają ozdobne kwiaty w bardzo intensywnych kolorach.

Holenderskie wielokwiatowe – mają bardzo duże kwiaty o intensywnych barwach. Zakwitają wcześnie.

Roggli – rośliny z tej grupy zakwitają później. Mają bardzo duże kwiaty o niezwykle intensywnych barwach. Poszczególne odmiany na dolnym płatku ozdobione są kontrastowo zabarwionym „oczkiem”.

Szwajcarskie – mają największe ze wszystkich bratków kwiaty, które mogą dorastać do około 12-13 cm średnicy. Fiołki ogrodowe z tej grupy silnie się rozrastają i obficie kwitną. Zakwitają później.

Engelmana – to bratki pochodzące z hodowli angielskiej. Mają bardzo duże kwiaty w różnorakich barwach (oprócz białej). Kwitną nieco później.

Orchideiflora – grupa ta ma bardzo duże kwiaty, których brzegi są dekoracyjnie fryzowane, a dolny płatek jest zgięty ku dołowi. Kwiaty mają spokojne, pastelowe barwy.

Trimardeau – fiołki ogrodowe z tej grupy mają średniej wielkości kwiaty, które na dolnych płatkach ozdobione są „oczkiem”. Bratki te kwitną bardzo obficie.