Wentylacja mechaniczna a grawitacyjna – jaką wybrać?

Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że w ciągu roku 4-osobowa rodzina może zużyć nawet 5 ton wody? Dlaczego jest to takie ważne? Mocno zawilgocone powietrze szkodzi zdrowiu. Nadmierna wilgoć wywołuje choroby dróg oddechowych, takie jak astma i alergie. Co więcej, wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni, które wytwarzają bardzo szkodliwe mykotoksyny.

Wydajna i odpowiednia wentylacja usunie nadmiar wilgoci z pomieszczeń, dwutlenek węgla oraz szkodliwe substancje, a na ich miejsce dostarczy tlen. Dzięki czemu pozytywnie wpłynie na Twoje samopoczucie i zdrowie.

Pamiętaj! Nieprawidłowa wentylacja negatywnie wpływa na budynek, wyposażenie i Twoje zdrowie. Wilgoć przenika do ścian oraz stropów, przez co szybciej się wychładzają. Skraplająca się woda niszczy strukturę budowli, meble i tekstylia.

Wyróżnia się dwa podstawowe systemy wentylacji – wentylację grawitacyjną i mechaniczną. To, którą z nich wybierzesz, zależy m.in. od konstrukcji budynku.

W mieszkaniach oraz w starszych domach jednorodzinnych zazwyczaj stosuje się wentylację grawitacyjną. Działa ona dzięki sile grawitacji. Chłodne powietrze opada na dół, a ciepłe unosi się do góry. Wytworzony przy tym ruch sprawa, że nagrzane powietrze uchodzi kominami na zewnątrz budynku.

Wentylacja mechaniczna, oprócz kanałów, które odprowadzają i doprowadzają powietrze, wykorzystuje również wentylatory. Wentylatory wymuszają wymianę powietrza w pomieszczeniu. W instalacji może być jeden centralny wentylator lub kilka mniejszych, które dopasowane są do specyfiki danego pomieszczenia np. łazienki.

Wentylacja grawitacyjna działa w oparciu o siłę grawitacji. To system wykorzystujący różnicę temperatur wewnątrz i na zewnątrz. Tego typu wentylację stosuje się m.in. w blokach mieszkalnych. Często również w domach jednorodzinnych, zwłaszcza, jeżeli nie są to budynki energooszczędne i pasywne. Dużą zaletą wentylacji grawitacyjnej jest niski koszt instalacji i eksploatacji.

Ten rodzaj wentylacji nie wymaga wentylatorów, które wymuszają obieg powietrza. Wystarczą standardowe przewody kominowe. Istotne są także odpowiednie warunki: świeże powietrze musi swobodnie docierać do wnętrza budynku. Aby naturalna wentylacja działała prawidłowo, trzeba odpowiednio poprowadzić przewody kominowe i rury wentylacyjne.

Zasada działania wentylacji grawitacyjnej jest prosta. Najważniejszą kwestię stanowi różnica temperatur. Gdy w budynku jest cieplej niż na zewnątrz, chłodne powietrze z otoczenia zostaje zassane do środka. Równocześnie świeże powietrze, mające większą gęstość, jest wypierane na zewnątrz przez przewody kominowe.

W wentylacji mechanicznej wymianę powietrza wymuszają wentylatory. Wyróżniamy trzy typy wentylacji mechanicznej: wywiewną, nawiewną oraz nawiewno-wywiewną.

To system, który koncentruje się na usuwaniu zużytego i zanieczyszczonego powietrza z budynku. Ruch powietrza wymuszony jest przez wentylator, który wypycha powietrze do kanałów, a następnie na zewnątrz. Głównym celem tej wentylacji jest utrzymanie dobrej jakości powietrza w budynku. Niekoniecznie jednak musi dostarczyć do pomieszczeń nowe i świeże powietrze.

System wentylacji nawiewnej koncentruje się na dostarczaniu świeżego powietrza do budynku, dzięki czemu znacząco poprawia się jakość powietrza w pomieszczeniach. Wentylacja nawiewna instalowana jest głównie we wnętrza, w których nie istnieje ryzyko zanieczyszczenia powietrza np. biurach czy sklepach.

To połączenie dwóch powyższych typów wentylacji. Wentylacja nawiewno-wywiewna usuwa zużyte powietrze z pomieszczenia, a w jego miejsce dostarcza nowe powietrze z zewnątrz. Kontrolowana wymiana pozwala utrzymać optymalną jakość powietrza w pomieszczeniach, dzięki czemu wilgoć czy toksyny są na bieżąco usuwane.

Rodzajem wentylacji nawiewno-wywiewnej jest rekuperacja, która pozwala odzyskiwać ciepło z odprowadzanego pomieszczenia i wykorzystywać je do ogrzania powietrza napływającego, co zwiększa efektywność energetyczną systemu wentylacyjnego.

Rekuperacja, czyli nawiewno-wywiewna wentylacja mechaniczna, to najlepsza i najbardziej wydajna wersja wentylacji mechanicznej. System rekuperacji wykorzystuje ciepło pochodzące z powietrza wywiewanego do ogrzania powietrza napływającego. Dzięki rekuperacji znacząco zmniejszają się koszty ogrzewania budynku. Dodatkowo wentylacja posiada filtry, które oczyszczają powietrze i usuwają z niego niebezpieczne dla zdrowia substancje.

Wentylacja z odzyskiem ciepła składa się z kilku elementów. Są to:

• Czerpnia powietrza – umieszczona w ścianie domu, w podbitce dachowej lub w ogrodzie. Rolą czerpni jest zasysanie powietrza z zewnątrz.
• Wyrzutnia powietrza – najczęściej jest ulokowana w szczytowej ścianie budynku lub na dachu. Ma formę gotowego komina. Warto umieścić wyrzutnię na ścianie od strony północnej – z dala od kominów i wywiewki kanalizacyjnej. Wyrzutnia usuwa powietrze na zewnątrz.
• Kanały wentylacyjne – dostarczają powietrze do wnętrza budynku i w odwrotną stronę. Kanały często są wykonane z elastycznych rurek aluminiowych, ale mogą być też sztywne (typu spiro). Cienkie przewody mogą wymagać zaizolowania wełną mineralną, podobnie jak kanały, przechodzące przez nieogrzewane pomieszczenia. Kanały wentylacyjne zawsze są zakończone nawiewnikami i wywiewnikami.
• Centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła – najczęściej jest to rekuperator z wymiennikiem krzyżowym, składający się z wentylatorów (wywiewnego i nawiewnego) oraz wymiennika ciepła.

Nie wiesz na jaką wentylację się zdecydować? Poznaj wady i zalety obydwu rozwiązań.

Zaletą tego systemu jest prosta konstrukcja. Wentylacja grawitacyjna składa się z wywietrzników i kanałów, które łączą się z głównym kominem. Prosty układ przekłada się na stosunkowo niską cenę montażu i eksploatacji. Wystarczy dbać o to, aby elementy systemu nie były w żaden sposób zablokowane lub zasłonięte.

W wentylacji grawitacyjnej wymiana powietrza następuje samoistnie. Dzieje się tak pod wpływem różnicy temperatur, ciśnień oraz gęstości. Tego procesu nie da się kontrolować, dlatego w budynku nie zawsze panuje optymalny mikroklimat.

Najbardziej jest to odczuwalne latem, kiedy powietrze w domu i na zewnątrz ma podobną temperaturę. Proces cyrkulacji jest wtedy niewielki, dlatego w trakcie ciepłych miesięcy należy wyposażyć się w dodatkowe sprzęty np. przenośne wentylatory. Kolejne problemy występują podczas zimy. Chłodne powietrze z zewnątrz wypycha ogrzane powietrze zgromadzone w pomieszczeniach. W trakcie tego procesu dochodzi do dużych strat ciepła, co przekłada się na wzrost rachunków za ogrzewanie.

Wentylacja mechaniczna wyposażona jest w wentylator napędzany silnikiem elektrycznym, który pozwala na sterowanie procesem wymiany powietrza. Dzięki temu system jest całkowicie niezależny od warunków pogodowych. Ponadto centrala wentylacyjna ma filtr, który oczyszcza powietrze wpadające do budynku. Jeśli zdecydujesz się na wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła (rekuperacją), obniżysz zapotrzebowanie na ogrzewanie budynku w trakcie jesieni i zimy.

Montaż wentylacji mechanicznej wiąże się z wysokimi kosztami. Dodatkowo sam proces instalacji jest dość skomplikowany, dlatego przeważnie montuje się go w trakcie budowy domu. Warto zaznaczyć, że montaż wentylacji mechanicznej w istniejącym budynku jest możliwy, jednak wiąże się ze sporą ingerencją w konstrukcję. Pamiętaj, że funkcjonowanie wentylacji mechanicznej jest uzależnione od dostępu do prądu. W czasie awarii lub przerw w dostawach prądu wentylacja nie będzie działać.

Czy można stosować wentylację mechaniczną z grawitacyjną?

Nie ma takiej możliwości. W pomieszczeniu z wentylacją mechaniczną nie możesz zastosować naturalnego systemu wymiany powietrza. Dlatego musisz przeanalizować wady i zalety obu rozwiązań, po czym wybrać to optymalne dla danego budynku.

Jakie ogrzewanie zastosować w budynku z wentylacją mechaniczną?

Najczęściej stosowane są dwa rozwiązania: pompa ciepła (gruntowa lub powietrzna) oraz grzejniki elektryczne. W obu przypadkach warto rozważyć montaż instalacji fotowoltaicznej, która obniży wydatki na energię elektryczną.

Czy wentylacja mechaniczna jest głośna?

Przed zakupem rekuperatora warto zwrócić uwagę na to, jaki poziom hałasu generuje. Zdarza się, że wentylacja mechaniczna pracuje zbyt głośno – szczególnie ta wyposażona w rekuperator z wymiennikiem obrotowym. Jednak instalację można wyciszyć, m.in. za pomocą aktywnych i pasywnych tłumików.

Czy wentylacja mechaniczna musi pracować przez cały czas?

Tak, powinna pracować przez całą dobę.

Dlaczego wentylacja „dmucha” do środka?

To wynik tzw. inwersji, a więc odwrócenia ciągu wentylacyjnego (ciąg wsteczny). Często jest skutkiem niedostatecznego nawiewu powietrza.