Szałwia błyszcząca

Tworzy długie, grube, kłosowate kwiatostany osadzone na szczytach pędów, a złożone z kielichowatych kwiatów. Najpopularniejsza jest szałwia błyszcząca czerwona, oprócz tego uprawia się odmiany o innej barwie kwiatów (np. fioletowej, łososiowej, białej, kremowej i różowej). Kwitnie od czerwca do jesiennych przymrozków. Liście są jajowate, ostro zakończone, ząbkowane na brzegach.

Do tradycyjnych odmian zalicza się szałwia błyszcząca czerwona ‘Magic Fire’. To niska, kompaktowa roślina osiągająca 15-30 cm wysokości. Podobny wygląd ma szałwia ‘Czardasz’. Jednym z najpiękniejszych przedstawicieli gatunku jest szałwia ‘Amore Scarlet Bicolor’, która ma kwiaty czerwono-białe.

Poszczególne gatunki mogą różnić się wysokością, lecz odmiany wysokie np. ‘Bonfire’ są słabo dostępne lub niedostępne w Polsce. Natomiast można wybierać rośliny o różnej barwie kwiatów.

Najczęściej producenci nasion nie podają nazw konkretnych odmian, lecz nazwy handlowe roślin, np. szałwia błyszcząca fioletowa czy szałwia błyszcząca biała. Rośliny można dostać w wielobarwnych mieszankach – zestawach.

Szałwię błyszczącą uprawiaj w miejscach słonecznych dla obfitego kwitnienia. Toleruje prażące słońce. Unikaj natomiast sadzenia w miejscach zacienionych. To nie ma sensu – roślina nie pokaże wtedy swoich walorów. Znacznie słabiej kwitnie i jest podatniejsza na różne niekorzystne czynniki, głównie choroby grzybowe.

Posadź szałwie błyszczące na stanowisku, które jest ciepłe i osłonięte od wiatru. Dzięki temu ozdobi ogródek jeszcze przez część jesieni. Jeśli chcesz przedłużyć jej trwałość, przed zapowiadanymi przymrozkami osłoń ją 2-3 warstwami białej agrowłókniny.

Nasiona szałwii błyszczącej wysiewaj pod koniec lutego i w marcu w pojemnikach znajdujących się w widnym miejscu pomieszczenia. Wykorzystuj mieszankę uniwersalnej ziemi i piasku np. w proporcji 2:1. Nasiona kiełkują w ciągu 2-3 tygodni. Młode sadzonki są wrażliwe na przesuszenie, dlatego najważniejszym zabiegiem jest regularne podlewanie. Nawożenie przez kilka pierwszych tygodni uprawy nie jest konieczne, rośliny korzystają z zasobów zgromadzonych w podłożu. Sadzonki szałwii błyszczącej możesz sztucznie doświetlać (np. przez kilka godzin dziennie lampami led). Taki zabieg wykonywany w czasie przedwiośnia nie jest obowiązkowy, jednak dzięki niemu sadzonki są bujniejsze, wcześniej zakwitają i dłużej kwitną.

Szałwie błyszczące pod uprawę w ogrodzie najlepiej wysiewaj do rozsadników. Wtedy łatwiej je przesadzić (mniejsze ryzyko uszkodzenia korzeni). Natomiast rośliny, które z założenia mają stanowić dekorację balkonu lub tarasu najlepiej siać od razu do docelowych pojemników. Po kilku tygodniach przepikuj zbyt gęste siewki.

Rośliny przenosi się na zewnątrz dopiero po 15 maja, gdy minie ryzyko przymrozków. Rozstawa sadzenia dla większości odmian wynosi 25-30 cm.

Szałwia ogrodowa ma duże wymagania glebowe, w słabszych glebach (piaszczystych) gorzej kwitnie i słabiej się rozrasta, w nadmiernie wilgotnych zaś jest podatna na choroby grzybowe. Optymalne są gleby żyzne, zasobne w składniki pokarmowe, próchnicze, przepuszczalne o lekko kwaśnym odczynie.

Obszar uprawy, w którym uprawia się szałwię błyszczącą (i wiele innych roślin jednorocznych długo kwitnących), zalecamy raz na kilka lat zasilić obornikiem. Stosuj dawkę 2-4 kg/m2, w zależności od żyzności podłoża. Nawóz organiczny najefektywniej miesza się z ziemią przy użyciu glebogryzarki. Oprócz tego nie zaszkodzi sporadyczny (raz na kilka lat) wysiew roślin na nawozy zielone np. koniczyny czy bardziej ozdobnego łubinu. To działania dodatkowe, dzięki którym szałwia kwitnie jeszcze bardziej spektakularnie. W rzeczywistości roślina radzi sobie w przeciętnych ogrodowych glebach (poza skrajnościami).

W uprawie pojemnikowej możesz użyć uniwersalnej ziemi, ale dodaj do niej trochę piachu i kompostu ogrodniczego (dla spulchnienia i rozluźnienia). Dobrym dodatkiem jest hydrożel, który ogranicza ryzyko wysychania korzeni. Na dnie skrzyni ogrodowej bądź donicy zastosuj drenaż np. 2-3 cm z keramzytu bądź perlitu. To warstwa, która chroni korzenie przed gniciem.

Młode sadzonki oraz rośliny uprawiane w pojemnikach podlewaj regularnie, ale dopiero, gdy podłoże przeschnie (wierzchnia warstwa 1-2 cm jest wtedy całkowicie sucha). Nawadnianie powinno być częste, ale niezbyt obfite. Roślina na niedobór wody reaguje więdnięciem (oklapły pokrój to sygnał, że wymaga podlania). Nadmiar wody powoduje zaś gnicie korzeni i występowanie chorób grzybowych.

Szałwie błyszczące w ogrodzie podlewaj sporadycznie, głównie w okresie letnich upałów. Zabieg wykonuj rano lub wieczorem, to ograniczy straty wody na skutek parowania. Najprecyzyjniejsza do podlewania jest konewka, przy okazji można uniknąć moczenia kwiatów. Jednak najskuteczniejsza i najwygodniejsza technologia to automatyczny system nawadniania. Wybór to sprawa indywidualna. Potencjalne skutki suszy ograniczysz przez ściółkowanie podłoża np. korą sosnową.

Jeśli w danym zakątku ogrodu, w którym uprawiana jest szałwia błyszcząca stosuje się obornik raz na kilka lat, raczej nie ma potrzeby dodatkowego stosowania nawozów. W przeciwnym wypadku warto zastosować 1-2 dawki rocznie nawozu wieloskładnikowego np. obornika granulowanego lub nawozu mineralnego zawierającego dużo potasu i fosforu.

Jako wspomaganie nawożenia można traktować podlewanie rozcieńczonymi (1:10 z wodą) gnojówkami z chwastów np. skrzypu i pokrzywy. Dzięki takiemu zabiegowi przy okazji zmniejsza się ryzyko występowania chorób (od korzeni) i szkodników glebowych.

Szałwia błyszcząca na balkonie powinna być dokarmiana regularnie np. co dwa tygodnie. Można stosować różnorodne nawozy: humusowe, dla roślin o ozdobnych liściach, dla surfinii i petunii, a nawet… nawóz do pomidorów.

Gatunek nie przetrwa polskich zim, szkodzą mu nawet dłużej utrzymujące się przymrozki. Dlatego szałwie błyszczące są zaliczane do tw. kwiatów lata, czyli grupy ozdobnych roślin jednorocznych. To nie wada – dzięki takim roślinom ogród każdego roku wygląda inaczej, a w dodatku nie ma potrzeby wykonywania działań ochronnych na zimę.

Jedyną sensowną metodą jest rozmnażanie generatywne, czyli wysiew nasion. Nie jest to trudne, jednak potrzeba systematyczności na etapie produkcji rozsady (sadzonek). Jednocześnie siew to najtańszy sposób na pozyskanie dużej liczby roślin. Jeśli nie ma odpowiednich warunków (brak miejsca na parapecie) najlepiej po prostu kupić gotowe sadzonki. Opcjonalnie można wysiewać nasiona wprost do gruntu w drugiej połowie kwietnia, jednakże rośliny kwitną wtedy trochę później. Przy zapowiadanych ochłodzeniach zaleca się w takim wypadku każdorazowo okrywać obszar uprawy białą agrowłókniną.

Chorobom grzybowym sprzyja słaba przepuszczalność i nadmierna wilgotność podłoża. Ponadto do infekcji może dojść, jeśli choroby występują na innych roślinach w ogrodzie (zarodniki grzybów często przenoszą się na duże odległości). Nie można wykluczyć wystąpienia mączniaka prawdziwego. Objawia się występowaniem drobnych, białych przebarwień na liściach. Z czasem plamy występują na większej lub całej powierzchni blaszek liściowych. Roślina wygląda jakby została polana wapnem. Choroba prowadzi do znacznego obniżenia walorów dekoracyjnych, a także przedwczesnego zamierania liści. Jednocześnie w ten sposób skraca się kwitnienie (słabsza asymilacja liści to mniej zasobów dla rośliny). W przypadku wystąpienia mączniaka prawdziwego mocno porażone liście usuń, a szałwię błyszczącą (i sąsiadujące rośliny) potraktuj środkiem grzybobójczym.

Szałwia błyszcząca nie jest szczególnie podatna na szkodniki, ale oczywiście nie można ich wykluczyć. Największe prawdopodobieństwo inwazji dotyczy wszędobylskich mszyc oraz przędziorków. Pierwsza grupa to drobne owady o różnym zabarwieniu ciała, od zielonkawych po ciemnoszare (w zależności od gatunku). Żerują na liściach i kwiatach powodując powstawanie jasnych plam, deformację i przedwczesne zamieranie. W czasie żerowania wydzielają lepką substancję, spadź. Owadom sprzyja przenawożenie szałwii azotem. Z kolei idealne warunki dla przędziorka to przesuszone rośliny.

Roztocza powodują podobne szkody. Są bardzo drobne, ledwie widoczne gołym okiem, pomimo tego łatwo je rozpoznać, gdyż żerują w dużych koloniach i przybywają w delikatnych pajęczynkach. Mszyce zwalczaj preparatami owadobójczymi (insektycydami), a przędziorki – środkami przędziorkobójczymi (akarycydami). W obu przypadkach dość skuteczne są opryski roztworem szarego mydła.

Chwasty usuwaj na bieżąco, najlepiej ręcznie, gdyż mogą zagłuszyć szałwie błyszczące, które są niewysokie. Ponadto z reguły mają niższe wymagania, szybciej rozrastają się i posiadają niezwykłe zdolności rozmnażania. Poza tym mogą być żywicielem pośrednim szkodników i patogenów odpowiadających za występowanie chorób roślin.

Szałwia błyszcząca najczęściej jest wykorzystywana na pierwszym planie rabat oraz na obwódki (wąskie pasy wyznaczające granicę trawnika bądź innych obiektów w ogrodzie). Zwykle uprawia się odmiany o czerwonych kwiatach łącząc je m.in. z żeniszkiem meksykańskim, aksamitkami, starcem popielnym, lwią paszczą, niskimi odmianami cynii wytwornej, a także nisko ciętym bukszpanem.

Poza tym Salvia splenders tworzy efektowne kompozycje w obrębie gatunku np. odmiany o kwiatach czerwonych, czerwono-białych i białych. Roślina jest uprawiana również w pojemnikach na balkonach, tarasach i w ogrodowych kwietnikach (np. w drewnianych beczkach, wozach drabiniastych, starych rowerach itp.). Szałwia błyszcząca czerwona wprowadza wyrazisty koloryt do ogrodu. Tworzy barwne, żywe dywany, które od razu zwracają na siebie uwagę. Pasuje do większości ogrodów, niezależnie od stylu urządzania. Jest uprawiana w parkach i zieleni miejskiej.