Stokrotka afrykańska

Stokrotka afrykańska osiąga niewielką wysokość, średnio 20-40 cm. Tworzy kępy, złożone z lancetowatych liści. Dużą zaletą stokrotki jest długi okres kwitnienia. Zakwita w maju (czasem sadzi się rośliny, które są już w początkowej fazie kwitnienia), a w dobrych warunkach kontynuuje kwitnienie aż do października.

Kwiaty stokrotki afrykańskiej są duże, mają od kilku do dziesięciu centymetrów średnicy. Są promieniste, pojedyncze, wielopłatkowe, z dużym „oczkiem”. Barwa jest zróżnicowana, w zależności od odmiany: biała, żółta, pomarańczowa, różowa, fioletowa i bordowa. Przykłady: żółta stokrotka afrykańska – ‘Springstar Big Yellow’, biała – ‘White Spoon’, różowa – ‘Pink Whirls’. Największą popularnością cieszą się jednak wielogatunkowe miksy.

Roślina nie jest toksyczna, dlatego z powodzeniem można uprawiać ją w miejscach, w których bawią się dzieci i przebywają czworonogi. Ma wszechstronne zastosowanie – sadzi się ją na balkonach i tarasach, a coraz częściej także w ogrodach.

Stokrotki afrykańskie najlepiej rosną i najobficiej kwitną w miejscach słonecznych. Dobrze znoszą bezpośrednie nasłonecznienie, także wówczas, gdy uprawia się je w pojemnikach (o ile są regularnie podlewane). Radzą sobie w lekkim zacienieniu. Stanowiska półcieniste i cieniste powodują, że rośliny wolno rosną, stopniowo zamierają, a ich kwiaty nie rozwijają się w pełni (przez większość czasu mogą być nawet zamknięte). Najlepsze dla stokrotki jest stanowisko ciepłe, osłonięte od wiatru. Wtedy istnieje szansa, że będzie kwitnąć jeszcze przez część jesieni (do przymrozków).

Najszybszy sposób to zakup sadzonek stokrotki w okresie wiosennym, np. w maju. Możesz również zastosować metodę rozmnażania generatywnego – czyli wysiać nasiona. Nasiona Osteospermum najlepiej wysiewać na przełomie stycznia i lutego, ewentualnie w lutym. Możesz umieszczać je w skrzyniach lub multiplatach. Optymalny do wysiewu jest substrat torfowy.

Pojemniki warto postawić w ciepłym pomieszczeniu, np. w domu (to przyspiesza wzrost sadzonek). Ewentualnie możesz wykorzystać szklarnię albo przeszklony ogród zimowy. W trakcie uprawy pilnuj, aby podłoże było umiarkowanie wilgotne. Młode stokrotki afrykańskie są znacznie bardziej wrażliwe na przesuszenie niż dojrzałe, kwitnące rośliny. Po tym, jak wykiełkują w skrzyniach, przesadź je do oddzielnych pojemników. Na docelowe miejsce (tzn. na zewnątrz) wynieś sadzonki w drugiej połowie maja, gdy minie ryzyko przymrozków. Poszczególne stokrotki powinny rosnąć co 20-25 cm. Nieco gęściej sadzi się je w skrzyniach.

Stokrotka afrykańska może rosnąć w wielu różnych glebach. Należy jedynie unikać nadmiernie przepuszczalnych, piaszczystych podłoży, oraz tych ciężkich – podmokłych.

Wystarczy zwyczajna ziemia ogrodowa, zwłaszcza jeśli ją oczyścisz, przekopiesz i spulchnisz. W uprawie pojemnikowej możesz stosować uniwersalne podłoże dla roślin pokojowych, odpowiedni może być nawet substrat dla petunii i surfinii. Warto zmieszać go z piaskiem, np. w proporcji 3:1, aby poprawić przepuszczalność. Na dnie pojemnika usyp warstwę drenażową, np. z keramzytu. Keramzyt można mieszać z podłożem (to dodatkowy rozluźniacz).

Stokrotki afrykańskie podlewaj regularnie przez cały okres pozyskiwania rozsady (sadzonek), a później – co najmniej przez kilka tygodni po posadzeniu w nowym miejscu.

Dużo uwagi poświęć także roślinom uprawianym w pojemnikach – latem podlewaj je nawet codziennie. Rośliny rosnące w gruncie trzeba nawadniać w czasie długotrwałych susz. Od ilości wody zależą m.in. długość oraz obfitość kwitnienia. Najlepiej używać odstanej wody o temperaturze zbliżonej do temperatury podłoża. To ograniczy stres fizjologiczny. Rośliny podlewaj rano lub wieczorem, by zminimalizować parowanie wody. Jednocześnie nie możesz dopuścić do tego, by podłoże było zbyt wilgotne, zwłaszcza po wysiewie. Stokrotka afrykańska lepiej znosi krótkotrwałe susze niż zalewanie. Jest ono przyczyną gnicia korzeni.

Stokrotkę afrykańską najczęściej uprawia się jako roślinę jednoroczną. Po sezonie zazwyczaj się ją wyrzuca, a w kolejnym roku – sieje nowe rośliny (ewentualnie kupuje rozsadę).

Jeśli chcesz przezimować stokrotkę afrykańską, na przełomie września i października, rośliny przenieść do chłodnego, ale widnego pomieszczenia. Te z gruntu po prostu przesadź się do pojemników. Stokrotki warto przyciąć na wysokość ok. 15 cm. Właściwa temperatura zimowania wynosi ok. 10 ºC, nie może spadać poniżej 0 ºC. Podłoże przez cały czas powinno być nieznacznie wilgotne. Trzeba uważać, aby nie przesuszyć roślin, ale jednocześnie pilnować, żeby ziemia nie była tak wilgotna, jak w sezonie wegetacyjnym. W lutym stokrotkę trzeba przenieść do cieplejszego pomieszczenia, np. w mieszkaniu. Od maja należy ją hartować, wynosząc na zewnątrz na kilka-kilkanaście godzin (jeśli jest ciepło). Do gruntu można ją posadzić w połowie miesiąca. Uprawa Osteospermum w cyklu wieloletnim jest pracochłonna i uciążliwa. Ponadto kwitnienie jest najobfitsze w pierwszym roku uprawy. W kolejnych latach staje się coraz gorsze.

Stokrotkę afrykańską warto regularnie dokarmiać – to poprawia kwitnienie. Szczególnie wartościowe są nawozy, które zawierają dużo fosforu i potasu, a mało azotu. W ogrodzie stosuj nawozy wieloskładnikowe, wystarczą 1-2 dawki, np. w czerwcu i w sierpniu. W uprawie pojemnikowej najlepiej wykorzystywać nawozy płynne (podczas podlewania). Optymalny termin nawożenia obejmuje miesiące od maja do października (nawozi się średnio co 2 tygodnie). Jeśli chcesz przezimować stokrotkę afrykańską, zakończ nawożenie trochę wcześniej, np. we wrześniu. Roślina powinna mieć czas, aby przygotować się do zimy. Często stosuje się nawozy dla roślin kwitnących, a także preparaty dla petunii i surfinii. Ponadto stokrotki możesz dokarmiać ekologicznymi gnojówkami, np. ze skrzypu, który jest źródłem krzemionki (poprawia odporność).

Najprościej jest zebrać jesienią dojrzałe nasiona. Przechowuj je w suchym miejscu, najlepiej w „oddychającym” pojemniku, np. papierowej torbie. Na kilka tygodni przed planowanym siewem, umieść je w lodówce . Nasiona kupowane w sklepach są już przygotowane do siewu.

Stokrotki afrykańskie są najbardziej narażone na choroby fizjologiczne, wynikające z nieodpowiednich warunków lub niewłaściwej pielęgnacji.

Najczęstsze błędy to:-zbyt obfite podlewanie,przesuszanie,

• zbyt wczesne wystawianie na zewnątrz.

Nadmierna wilgoć może stać się przyczyną chorób grzybowych, np. doprowadzić do rozwoju mączniaka rzekomego. Gdy się pojawi, na wierzchniej stronie blaszek liściowych widać jasne przebarwienia. To pierwszy etap, potem na spodzie liści powstaje biały lub szarawy nalot (czasem o fioletowym odcieniu). Przy bardzo silnej infekcji, oprócz nalotu widać czarne kropki – zarodniki grzyba. Choroba zaburza wzrost, obniża walory dekoracyjne roślin, a poza tym atakuje inne, w tym te jadalne.

Dodatkowo na stokrotce może wystąpić mączniak prawdziwy. Sprawia on, że na wierzchniej stronie liści pojawia się mączysta narośl. Czasem liście wyglądają, jakby były pomalowane wapnem. Oba mączniaki mogą porażać także pędy kwiatostanowe i kwiaty. Choroby zwalczaj za pomocą fungicydów. Najbardziej porażone fragmenty rośliny należy usuwać.

Do walki z chorobami grzybowymi możesz wykorzystać także ekologiczne gnojówki, np. z wrotyczu. Należy rozdrobnić 500 g kwitnącego ziela (całą nadziemną część), zalać 10 l wody i pozostawić przynajmniej na dobę. Im dłużej powstaje wywar, tym jest mocniejszy. Po upływie doby, roztwór można stosować bez rozcieńczania. Po 10-14 dniach (wyklarowana gnojówka), należy rozcieńczyć go wodą w proporcji 1:10.

Stokrotka afrykańska nie jest szczególnie podatna na szkodniki. Zdarza się jednak, że zagrażają jej polifagi (organizmy żerujące na różnych roślinach). Zaliczają się do nich przędziorek oraz mszyce.

Przędziorki to roztocza, które zwalcza się akarycydami (środkami ochrony roślin). Te szkodniki tworzą charakterystyczne, delikatne pajęczynki. Częściej można je spotkać na przesuszonych roślinach.

Mszyce, podobnie jak przędziorek, mogą niszczyć uprawy roślin ozdobnych. To drobne owady, o dość długich odnóżach i różnym ubarwieniu (często są zielone lub szare). W czasie żerowania wydzielają lepką spadź (to niestrawione związki cukru), która jest pożywką dla grzybów sadzakowych. Spadź mszyc jest też przysmakiem dla mrówek – fakt, że wspinają się na roślinę, może świadczyć o obecności szkodników. Mszyce szczególnie „lubią” rośliny przenawożone azotem. Te szkodniki zwalczaj za pomocą insektycydów.

W uprawie gruntowej problemem mogą być także szkodniki glebowe, które uszkadzają korzenie, np. pędraki i drutowce. Walka z nimi jest trudniejsza. Odstraszająco działa podlewanie roślin ekologicznymi gnojówkami, np. z pokrzywy lub skrzypu. W miejscach, w których występują larwy wspomnianych chrząszczy, na rok przed założeniem rabaty warto posiać grykę. Jej korzenie wytwarzają substancje zabójcze dla szkodników. Duże znaczenie mają także preparaty mikrobiologiczne, zawierające pożyteczne bakterie Bacillus oraz grzyby z rodzaju Paecilomycess i Pochonia.

Zwalczanie chwastów jest konieczne, gdy Osteospermum rośnie w gruncie. Chwasty zagłuszają stokrotki i „zabierają” im światło. Niepożądane rośliny warto usuwać ręcznie. Wiele z nich wykorzystuje się do produkcji ekologicznych gnojówek. Inne – jeśli nie zawiązały jeszcze nasion – warto składować na kompost.

O tym, jak długo kwitnie stokrotka, decyduje wiele czynników: warunki (światło), pielęgnacja (odpowiednie nawożenie i regularne podlewanie), a także pogoda. Osteospermum kwitnie efektownie i długo, o ile dni są bardzo ciepłe, a noce chłodne (takie warunki panują w Afryce). Niesprzyjająca pogoda sprawia, że roślina kwitnie krócej i rzadziej. W czasie deszczowej lub pochmurnej pogody kwiaty się zamykają. Usuwanie przekwitłych kwiatostanów może nieco przedłużyć czas kwitnienia.

Stokrotka afrykańska to roślina dekoracyjna, sadzona głównie na balkonach i tarasach. Osteospermum mają na tyle zróżnicowane kwiaty, że wykorzystuje się je często do tworzenia efektownych kompozycji. Oczywiście można je umieszczać także obok roślin, które preferują podobne oświetlenie, np. pelargonii, werbeny oraz begonii. W ogrodzie, ze względu na niewielkie rozmiary i długie kwitnienie, są to świetne rośliny obwódkowe (np. sadzone wzdłuż nawierzchni). W rabatach wysuwają się na pierwszy plan. Warto je łączyć z innymi, długo kwitnącymi „roślinami lata”, np. żeniszkiem, szałwią błyszczącą i aksamitką. Dobrze prezentują się w ogrodach skalnych.