Przywarka japońska

Liście przywarki są jasnozielone, duże, szerokie, o sercowatym kształcie i ząbkowanych brzegach. Jesienią przebarwiają się na żółto. Gęsto porastają pędy. Na pędach występują również korzenie przybyszowe, które ułatwiają przyczepianie się do podpór, murów czy kratownic.

Przywarka japońska to pnącze, które pełnię krasy pokazuje w czasie kwitnienia, czyli od czerwca do lipca. Wytwarza dwa rodzaje kwiatów – płodne i płonne. Te pierwsze są niepozorne, drobne, kuliste, w kolorze jasnozielonym do kremowego. Służą do rozmnażania – z czasem przekształcają się w nasiona. Kwiaty płonne są atrakcyjniejsze: mają białą barwę i długość do 5 cm. Z kształtu przypominają białe listki. Pełnią rolę wabika – przyciągają zapylacze. Są chętnie odwiedzane przez pszczoły i motyle. Kwiaty tworzą ażurowe kwiatostany o asymetrycznym lub parasolowatym kształcie i długości do 25 cm. Przywarka japońska zazwyczaj zakwita w drugim lub trzecim roku uprawy.

W sprzedaży dostępne są odmiany przywarki różniące się barwą liści i kwiatów. Przywarka japońska 'Moonlight' ma wzrost typowy dla gatunku. Jej atutem są oryginalne liście: zielone, ze srebrzysto-niebieskim odcieniem i dobrze widocznym, ciemniejszym unerwieniem. Atrakcyjne liście ma również przywarka japońska 'Burst of Light'. Blaszki liściowe są pstrokate: zielone, z kremowymi, marmurkowymi przebarwieniami. W ogrodzie warto uprawiać także przywarkę japońską różową, tj. ‘Roseum’. Kwiaty płonne tej odmiany są bardzo duże i mają jasnoróżową lub biało-różową barwę.

Przywarka japońska najlepiej rozwija się i wygląda najatrakcyjniej uprawiana w miejscach półcienistych. W takich warunkach nie jest narażona na oparzenia słoneczne czy wysychanie, a jednocześnie obficie kwitnie. Dobrze radzi sobie także w dużym zacienieniu. Kwitnienie jest wtedy mniejsze, ale roślina wciąż jest dobrze zagęszczona i ma duże walory dekoracyjne. Gatunek toleruje miejsca dobrze oświetlone, o dużej ilości światła rozproszonego. Unikaj natomiast stanowisk słonecznych, szczególnie bezpośrednio nasłonecznionych.

Dodatkowo wybieraj dla przywarek zaciszne zakątki, osłonięte od silnych wiatrów. To korzystne w kontekście ochrony przed mrozami i przymrozkami.

Sadzonki przywarki japońskiej sadź wiosną lub na początku jesieni. Im wcześniej, tym lepiej. Ważne, aby zaaklimatyzowały się i dobrze ukorzeniły przed nadejściem zimy. Przed sadzeniem należy oczyścić, spulchnić i wyrównać stanowisko. Przywarki umieszczaj w ziemi nieznacznie głębiej niż rosły w pojemniku. Na dnie dołków możesz nasypać torf lub kompost.

Rozstawa sadzenia wynosi ok. 1,5 m. W przypadku dużej kratownicy, ściany czy innej konstrukcji możesz posadzić kilka przywarek w rzędzie np. odmiany o kwiatach białych i różowych, które będą ciekawie prezentowały się obok siebie.

Przywarka japońska ma duże wymagania glebowe. Preferuje podłoża żyzne, próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe, umiarkowanie wilgotne. Nie znosi gleb lekkich i suchych, a także podmokłych. Odczyn gleby powinien być kwaśny do lekko kwaśnego, toleruje gleby obojętne. Pod tym względem nie różni się od innych hortensji.

Przeciętne ogrodowe gleby przed sadzeniem przywarki przekop z kwaśnym torfem. Odpowiednie są także specjalistyczne podłoża dla roślin kwasolubnych, wrzosów czy rododendronów. Dobrym dodatkiem spulchniającym jest kompost. Po przekopaniu glebogryzarką (lub szpadlem) i wyrównaniu terenu sprawdź odczyn gleby za pomocą miernika pH.

Bardzo ważne jest regularne podlewanie młodych roślin, przez co najmniej kilka tygodni po posadzeniu. Nie doprowadzaj do przesuszenia bryły korzeniowej. Rośliny są wtedy najbardziej wrażliwe na niedobór wody i mogą szybko zamierać. Jednocześnie obniża się ich kondycja, przez co stają się bardziej podatne na inne niekorzystne czynniki zewnętrzne.

Starsze, kilkuletnie przywarki podlewa się głównie w czasie susz. Pozytywnym zabiegiem pielęgnacyjnym, który obniża ryzyko przesuszenia, jest ściółkowanie np. korą iglastą. W przypadku obsadzenia przywarkami japońskimi dużej konstrukcji, np. ściany budynku czy ogrodzenia z kratownic rozsądnym rozwiązaniem jest instalacja automatycznego nawadniania kropelkowego.

Rośliny podlewaj rano lub wieczorem. W ten sposób ograniczysz straty wody (parowanie) i stres fizjologiczny. Staraj się przy tym nie moczyć nadziemnych części, tj. pędów, liści i kwiatów.

Intensywność nawożenia zależy od żyzności podłoża, a także wieku przywarki – im słabsze podłoże i starsza sadzonka, tym dokarmia się ją częściej. Zwykle możesz stosować 1-3 dawki nawozu w sezonie np. wczesną wiosną, następnie późną wiosną i kolejną w połowie lipca. Pamiętaj, aby ostatni zabieg wykonać najpóźniej na początku sierpnia. Nawożenie po tym terminie jest ryzykowne. Nawozy, zwłaszcza te zawierające azot pobudzają pnącze do wzrostu, przez co może nie przygotować się do zimowego spoczynku i będzie bardziej narażone na mróz.

Do nawożenia przywarki japońskiej używaj nawozów dla roślin kwasolubnych i hortensji. Dostarczają składników odżywczych oraz pomagają utrzymać niski odczyn gleby. Szczególnie dobre są preparaty, które zawierają dużo potasu. Pierwiastek pokarmowy wpływa m.in. na lepsze krzewienie i odporność na suszę. Bogatym źródłem potasu wśród nawozów naturalnych jest mączka bazaltowa. Dodatkowo roślinę możesz podlewać gnojówką ze skrzypu, która działa odstraszająco na szkodniki glebowe, a przy tym jest dobrym źródłem krzemionki wzmacniającej odporność.

Przywarka japońska jest wystarczająco mrozoodporna i nadaje się do uprawy w całej Polsce, ale pamiętaj, aby chronić ją przed skutkami zimy. W szczególności dotyczy to młodych 1-2 letnich pnączy i uprawy w najchłodniejszych regionach kraju. Młode rośliny możesz osłaniać białą agrowłókniną, u starszych – ze względu na rozmiary raczej osłaniaj tylko podstawę pędu. Dodatkowo u wszystkich przywarek po nadejściu pierwszych jesiennych przymrozków zaleca się dosypać materiał ściółkujący. Młode przywarki możesz również kopczykować np. ziemią znajdującą się wokół rośliny (zazwyczaj na wysokość 20-30 cm).

Wpływ na przemarzanie mają mroźne, wysuszające wiatry wiejące ze wschodu, a także nadmierna wilgotność podłoża. Dlatego w ogrodzie warto założyć zimozielony żywopłot od strony wschodniej, a mniej przepuszczalne podłoże trzeba odpowiednio zdrenować (np. przez wymieszanie z kompostem i piachem). Nie usuwaj śniegu zalegającego przy roślinie, gdyż dodatkowo chroni jej korzenie przed mrozem.

Problemem są późnowiosenne przymrozki, które mogą uszkadzać młode przyrosty. Niestety nie ma na to praktycznego zabiegu ochronnego praktykowanego w przydomowych ogrodach.

Przywarkę japońską możesz rozmnożyć na kilka sposobów, jednakże najbardziej praktyczne wydaje się tworzenie odkładów. Wtedy jest największe prawdopodobieństwo przyjęcia sadzonki. Na czym polega rozmnażanie przez odkłady? Nisko usytuowane pędy przyciśnij do podłoża i przysyp je w jednym punkcie ziemią. Aby pęd nie wybijał w górę, możesz go przytwierdzić drutem wygiętym w kształt litery U. Miejsce, w którym pęd jest przysypany, warto regularnie podlewać (najlepiej konewką, która ma słaby strumień wody). Pęd będzie ukorzeniał się przez kilka miesięcy. W kolejnym roku możesz go oddzielić od rośliny macierzystej i posadzić w nowym miejscu.

Rozmnażanie generatywne, czyli przez wysiew nasion jest możliwe, ale mało efektywne. W takim wypadku nasiona wysiewaj wiosną po wcześniejszym schłodzeniu (przez kilka-kilkanaście miesięcy w lodówce). Takie sadzonki zakwitają dopiero po kilku latach uprawy. Należy też o nie troskliwie dbać, co bywa uciążliwe i pracochłonne.

Przywarka japońska jest mało podatna na choroby, ale porażenia patogenami nie można całkowicie wykluczyć. Chorobom sprzyja m.in. zbyt mokre podłoże, zalewanie, częste moczenie liści i kwiatów. Patogeny mogą przenosić się także z innych roślin uprawianych w ogrodzie. Z powszechnych chorób na przywarce może wystąpić m.in. mączniak prawdziwy. Objawia się występowaniem delikatnego, mączystego nalotu na górnej stronie liści. Z czasem nalot staje się gęsty i obejmuje całą powierzchnię. Liście wyglądają, jakby zostały polane wapnem do bielenia. Przedwcześnie brązowieją i obumierają. Choroba prowadzi do zaburzenia wzrostu i znacznego obniżenia walorów dekoracyjnych. Jednocześnie zainfekowane pnącze jest podatne na inne, niekorzystne czynniki np. mróz.

Choroby grzybowe przywarki zwalcza się fungicydami przeznaczonymi do ochrony roślin ozdobnych. Należy kierować się instrukcją opracowaną przez producenta preparatu. Z reguły na mączniaka prawdziwego wystarczą 2-3 zabiegi w odstępach 7-10 dniowych.

Choruje także roślina uprawiana w glebach zasadowych. Może wtedy słabo rosnąć, pędy są nadmiernie cienkie, a na liściach występują różne przebarwienia. Rozwiązaniem jest zakwaszenie gleby lub przesadzenie przywarki w inne miejsce.

Przywarka japońska nie należy do roślin często wybieranych przez szkodniki. Zdarza się jednak, że występują na niej mszyce. Wysysają sok z zielonych części rośliny, prowadząc do powstawania drobnych, jasnych plam, a następnie deformacji i zamierania (dotyczy to liści i młodych pędów). Niezwalczane mszyce mogą całkowicie ogołocić przywarkę z liści. Zwalczaj je środkami owadobójczymi bądź preparatami domowej roboty opartymi na bazie szarego mydła.

Na przysuszonej przywarce częściej pojawia się przędziorek. Roztocza powodują podobne szkody, co mszyca. Są bardzo drobne, ledwie widoczne gołym okiem. Żerują jednak w dużych koloniach chronione przez delikatne pajęczynki. W tym przypadku stosuje się akarycydy – preparaty przędziorkobójcze.

Przywarka japońska nie wymaga regularnego cięcia. Czasem jednak robi się to dla kontroli wzrostu. Skrócenie pędów może zwiększyć zagęszczenie. Ponadto sporadycznie możesz wykonywać cięcie sanitarne. Polega na usuwaniu pędów uszkodzonych, suchych, przemarzniętych i porażonych przez choroby. Cięcie przywarki najlepiej przeprowadzać na przedwiośniu, gdy minie ryzyko wystąpienia dużych mrozów, ale roślina wciąż nie obudziła się z zimowego spoczynku.

Przywarkę możesz wykorzystać w ogrodzie podobnie jak inne pnącza. Służy przede wszystkim do obsadzania pergoli, altan i kratownic. Ma zdolność do wspinania się po ścianach, o ile są dostatecznie chropowate. Dlatego nawet wtedy najlepiej prowadzić ją na podporach. To atrakcyjna dekoracja ścian domu, budynków gospodarczych, śmietnika czy garażu. Czasem jest sadzona przy pniach wysokich drzew. Jest o tyle wartościowa, że lepiej od większości pnączy radzi sobie w miejscach zacienionych. Pasuje do ogrodów różnego typu, ale szczególnie dobrze prezentuje się w tych orientalnych. Wprowadza naturalność. Warto ją łączyć w obrębie gatunku (różne odmiany). Dobrze komponuje się z hortensjami, różanecznikami i azaliami.