Lwia paszcza

Lwia paszcza w zależności od odmiany (i warunków uprawy) osiąga 20-100 cm wysokości. Liście są lancetowate, ciemnozielone, gęsto porastają pędy z każdej strony.

Największą ozdobą wyżlinu większego są kwiaty. Mają oryginalny wygląd – przypominają wargi. Są zebrane w długie, cylindryczne bądź stożkowate kwiatostany. Rozwijają się stopniowo, począwszy od dołu. Kwiaty mają barwę białą, kremową, żółtą, pomarańczową, czerwoną, bordową i fioletową. Najczęściej zakwita w czerwcu i kontynuuje kwitnienie aż do jesiennych przymrozków. Nasiona lwiej paszczy najczęściej są dostępne w wieloodmianowych, barwnych mieszankach.

Zainteresowanie wzbudza m.in. ‘Tutti Frutti’, mieszanka odmian lwiej paszczy o kwiatach pstrych, tj. wielobarwnych. Czasem można dostać konkretne odmiany o określonej barwie kwiatów i wielkości. Przydają się przy tworzeniu stonowanych rabat, np. z kwiatami w 2-3 kolorach (biały-żółty-niebieski, biały-różowy-fioletowy, biały-pomarańczowy itd.).

Przykładem jest lwia paszcza ‘Portos’, która wytwarza kwiaty intensywnie pomarańczowe. Zakwita nieco później od typowego gatunku, zwykle pod koniec czerwca. To niska odmiana, która nie przekracza 40 cm wysokości.

Podobne rozmiary ma wyżlin większy ‘Atos’. Różni się barwą kwiatów – są różowe. Uniwersalna w ogrodowych kompozycjach jest lwia paszcza biała np. ‘White Spire’. To wysoka odmiana dorastająca do 100 cm wysokości. Jest dobrym tłem dla niższych wyżlinów.

Lwia paszcza preferuje stanowiska słoneczne. W takich warunkach kwitnie długo i obficie, a oprócz tego jest mniej narażona na choroby grzybowe. Wyżliny tolerują lekkie zacienienie. Unikaj jednak uprawy w dużym zacienieniu. Rośliny nie pokazują wtedy swoich walorów dekoracyjnych.

Wybieraj miejsca ciepłe, zaciszne, osłonięte od wiatru. Dzięki temu można przedłużyć żywotność lwiej paszczy.

Nasiona lwiej paszczy najlepiej wysiewaj w marcu lub na początku kwietnia do pojemników znajdujących się w widnym pomieszczeniu. Siewki pikuj, gdy mają przynajmniej 2-3 liście właściwe (dwa pierwsze to liścienie). Sadzonki lwiej paszczy przenoś na zewnątrz w drugiej połowie maja. Roślinę można siać bezpośrednio do gruntu w terminie od końca kwietnia do połowy maja. Dzięki produkcji sadzonek w domu czy szklarni roślina charakteryzuje się dłuższym terminem kwitnienia (gdyż zakwita wcześniej).

Lwia paszcza ma smukły pokrój, dlatego nie potrzebuje wiele przestrzeni. Można przyjąć, że niskie odmiany (do 40 cm) sadzi się w rozstawie 20x20 cm, średnie (np. do 60 cm) co 30x30 cm, a wysokie (do 100 cm wys.) co 40x40 cm.Podłoże przed siewem i sadzeniem oczyść, przekop, spulchnij i wyrównaj. W pierwszych tygodniach uprawy istotne jest regularne zwalczanie chwastów (ręcznie).

Lwia paszcza ma umiarkowanie wysokie wymagania glebowe, ale toleruje przeciętne ogrodowe podłoża. Unikaj jedynie sadzenia w podłożu nadmiernie lekkim (piaszczystym), podmokłym oraz zakwaszonym. Optymalne są gleby piaszczysto-próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe, przepuszczalne o pH oscylującym w granicach 5,5-6,5 (lekko kwaśne do obojętnych).

Podłoże przed siewem i sadzeniem lwiej paszczy przekop z kompostem. Zbyt ciężkie, gliniaste podłoża zaleca się wymieszać z grubą warstwą piachu (nawet 10 cm). Z kolei najlepszym sposobem na użyźnienie piaszczystej gleby jest przekopanie jej z zakupioną ziemią torfową (torf odkwaszony). Oczywiście stosuj również nawozy organiczne, takie jak kompost i obornik, które m.in. przyspieszają produkcję próchnicy i zwiększają aktywność mikrobiologiczną gleby (więcej pożytecznych mikroorganizmów).

Na słabszych, mniej żyznych glebach lepiej radzą sobie niskie odmiany wyżlinu większego. Wysokie są bardziej wymagające.

Siewki i sadzonki lwiej paszczy uprawiane w pojemnikach podlewaj regularnie, gdyż przy niedoborze wody szybko więdną. Starsze, 2-3 miesięczne rośliny znoszą krótkotrwałe susze. Nawadniaj je sporadycznie, głównie w czasie długo utrzymujących się bezdeszczowej pogody, zazwyczaj późną wiosną i latem. Rośliny na tarasie i balkonie w czasie upałów podlewaj natomiast codziennie.

Częstotliwość podlewania zależy od różnych zmiennych czynników, ale warto pamiętać, że lwia paszcza lubi lekko wilgotne podłoża. Jeśli wierzchnia warstwa (np. do 1 cm) jest całkowicie sucha – rośliny warto nawodnić. Przesuszone lwie paszcze tracą część liści (od dołu), a dodatkowo ich kwitnienie jest słabsze.

Rośliny podlewaj rano lub wieczorem, to ogranicza wyparowywanie wody z gleby, a tym samym niepotrzebne jej straty. Dodatkowo stosuj ściółkowanie (np. korą sosnową), dzięki czemu lwia paszcza jest mniej narażona na suszę. Ściółka przy okazji ogranicza wzrost chwastów. Podczas nawadniania unikaj moczenia roślin.

Lwia paszcza najlepiej rośnie w podłożu, które jest regularnie (co kilka lat) nawożone obornikiem. Zwykle w uprawach roślin ozdobnych stosuje się dawki o wysokości 2-3 kg/m2. Corocznie natomiast możesz stosować kompost w dowolnej ilości. Dzięki niemu podłoże jest lepiej spulchnione.

Oprócz tego warto wykorzystać także obornik granulowany (np. jedną dawkę aplikowaną późną wiosną) lub nawozy mineralne zawierające dużo fosforu i potasu (a mniej azotu). Lwia paszcza na balkonie jest zazwyczaj zasilana nawozami w płynie dla roślin ozdobnych kwitnących. W tym przypadku nawóz stosuj średnio co dwa tygodnie, przy okazji podlewania.

Warto pamiętać, że kwiaty lata jak nazywane są rośliny jednoroczne, kwitną bardzo długo i obficie. Lwia paszcza potrzebuje więc dużo energii do zawiązywania kwiatów. Nie zimuje, a więc nie ma potrzeby ograniczania nawożenia, by przeszła w stan spoczynku. Dlatego z reguły dokarmia się ją bardziej intensywnie niż byliny.

Czy lwia paszcza jest wieloletnia? I tak, i nie. W krajach o cieplejszym klimacie jest krótkowieczną byliną. W Polsce natomiast jest uprawiana w cyklu rocznym. Nie przetrwa polskich zim, a przechowywanie przez zimę w pojemnikach w pomieszczeniu nie ma sensu. Nawet jeśli uda się ją przezimować, to w kolejnym roku jest mało dekoracyjna.

Tę roślinę rozmnożysz jedynie generatywnie, czyli przez wysiew nasion. Jak siać lwią paszczę? Przede wszystkim nasiona umieszcza się w ziemi bardzo płytko. Wystarczy jedynie lekko przykryć je ziemią lub wcisnąć w podłoże. Efektywniej kiełkują przy dostępie promieni słonecznych. Zbyt głęboki siew opóźnia lub nawet uniemożliwia kiełkowanie.

Roślina często rozmnaża się z samosiewu, dlatego raz posadzona czy wysiana w ogrodzie może pozostawać tam przez kilka lat. Wydaje się wtedy, że jest rośliną wieloletnią, tymczasem są to nowe sadzonki, które pojawiły się samoistnie, bez udziału człowieka.

Lwia paszcza jest mało podatna na choroby, ale problemy mogą pojawić się przy uprawie w nadmiernie wilgotnym podłożu. Nie można także wykluczyć zainfekowania rośliny chorobami z innych roślin rosnących w ogrodzie bądź okolicy. Wciąż są to jednak raczej skrajne przypadki.

Na lwiej paszczy może pojawiać się plamistość liści, choroba wywoływana przez różne patogeny grzybowe. Objawia się, jak wskazuje sama nazwa, występowaniem plam na blaszkach liściowych. Przebarwienia są najczęściej ciemne (np. brązowe), drobne, ale bardzo liczne, okrągłe lub owalne. Z reguły nie powodują zaburzenia rozwoju rośliny i nie osłabiają kwitnienia, ale mogą nieco obniżyć jej walory dekoracyjne.

Groźniejszą chorobą jest szara pleśń. Początkowo objawia się występowaniem wodnistych plam na liściach. Z upływem czasu miejsca porażenia przebarwiają się na brązowo. Przy silnej infekcji i w sprzyjających warunkach, tj. przy dużej wilgotności powietrza i podłoża, pojawia się cecha charakterystyczna choroby: gruby, mysi, szarawy nalot, w którym znajdują się zarodniki grzyba. Porażone miejsca zamierają. Szara pleśń może uszkadzać także pędy i kwiaty.

W przypadku wystąpienia którejś z powyższych chorób przytnij porażone organy roślin (np. liście, fragmenty pędów). Następnie zastosuj środek grzybobójczy przeznaczony do ochrony roślin ozdobnych. Zwykle potrzeba wykonania 2-3 zabiegów, ale zawsze w pierwszej kolejności kieruj się instrukcjami opracowanymi przez producenta preparatu.

Lwia paszcza nie jest często atakowana przez szkodniki, ale sporadycznie mogą wystąpić na niej mszyce i przędziorki. Pierwszej grupie sprzyja przenawożenie azotem, drugiej zaś przesuszenie roślin. Oczywiście największe prawdopodobieństwo zachodzi w sytuacji, gdy szkodniki pojawiły się na innych roślinach w ogrodzie.

Mszyce to drobne, żarłoczne owady występujące w dużych grupach. Mają różną barwę ciała – od zielonkawej po ciemnoszarej. Występują zarówno formy uskrzydlone jak i bezskrzydłe. Mszyce żerują głównie na liściach, wysysając sok. Początkowymi objawami są bardzo drobne, punktowe przejaśnienia. Zaatakowane liście ulegają deformacji i przedwcześnie zamierają. Owady mogą nawet ogołocić lwią paszczę z liści. W czasie żerowania wydzielają lepką spadź, niestrawione związki cukru. Miejsca ze spadzią z czasem brunatnieją – pojawiają się na nich grzyby sadzakowe. Szkodnika zwalczaj insektycydami. Dużą skutecznością charakteryzują się także preparaty domowej produkcji oparte na bazie szarego mydła (wystarczy ok. 20 g mydła na 1 l wody, dodatkowo można je łączyć z gnojówkami z chwastów).

Przędziorki to drobne roztocza, które najłatwiej rozpoznać po delikatnych pajęczynkach. Szkody są podobne jak opisane powyżej. Szkodnika zwalczaj akarycydami, czyli preparatami grzybobójczymi.

Należy na bieżąco zwalczać chwasty – ręcznie lub przy użyciu herbicydów. Jest to szczególnie istotne w uprawie niskich odmian wyżlinu większego. Szybko rosnące i mało wymagające chwasty mogą zagłuszyć rośliny uprawne, a oprócz tego pogarszają estetykę danego miejsca.

Lwie paszcze to jedna z najlepszych roślin na rabaty. Spełnia podstawowe wymagania: jest mało kłopotliwa w uprawie, a kwitnie obficie i bardzo długo. W dodatku można ją łączyć w obrębie gatunku – tj. odmiany o różnej barwie kwiatów i wysokości. Niskie lwie paszcze dobrze sprawdzają się na obwódki, czyli wąskie pasy wyznaczające granice rabat, ścieżek czy trawników. Są także chętnie uprawiane na balkonach i tarasach.

Wysokie odmiany efektownie prezentują się sadzone przy murach, ogrodzeniach i obiektach małej architektury. Wyżlin większy pasuje do ogrodów różnego typu, ale w szczególności jest kojarzony ze stylem rustykalnym, wiejskim. Warto tworzyć z nim kompozycje w połączeniu z roślinami jednorocznymi, dwuletnimi i bylinami, np. kocimiętką Fassena, nagietkiem, nasturcją, liatrą kłosową, naparstnicą purpurową, ostróżką, malwą, złocieniami i astrami.