Bejce

Bejce służą do dekoracyjnego barwienia drewna. Nie pozostawiają na jego powierzchni żadnej powłoki, a jednocześnie podkreślają usłojenie i zmieniają lub uwydatniają naturalny kolor surowca. Wnikają głęboko w strukturę drewna, ale – co istotne – nie mają właściwości konserwujących. Stąd też powierzchnia wymaga dodatkowego zabezpieczenia np. lakierem, lakierobejcą czy woskiem.

Właściwości bejcy

Bejca jest preparatem, składającym się z pigmentów rozpuszczonych w wodzie lub innym rozpuszczalniku. Jej konsystencja jest płynna. W sprzedaży występuje zazwyczaj w formie gotowej do użycia. Rozprowadza się ją łatwo, najczęściej przy pomocy pędzla, choć na większych powierzchniach można użyć również wałka lub natryskiwacza.

Bejce – rodzaje

Bejce dzieli się głównie ze względu na rodzaj zawartego w nich rozpuszczalnika.

• Bejca wodna (pigmentowa) – najpopularniejszy rodzaj, będący wodnym roztworem odpowiednich barwników. Można go nabyć w postaci gotowej lub w formie proszku, który rozpuszcza się w określonej ilości wody.
• Bejca rozpuszczalnikowa (nitro) – to mieszanka pigmentów z rozpuszczalnikiem organicznym. Rozprowadza się ją równie łatwo jak produkty wodne. Daje trwały, żywy kolor i zapewnia określoną ochronę przed działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych, m.in. promieniowaniem UV (choć należy pamiętać, że bejce nie należą do produktów odpornych na czynniki zewnętrzne, dlatego zabejcowana powierzchnia wymaga dodatkowego wykończenia). Taką bejcę często nanosi się natryskowo.
• Bejca spirytusowa – mieszanka barwników i spirytusu. Przeznaczona głównie do użytku profesjonalnego. Schnie bardzo szybko, więc na pomalowanej powierzchni trudno dokonywać jakichkolwiek poprawek.
• Bejca olejowa (olejna) – składa się z naturalnych olejów i wosków, zabarwionych odpowiednim pigmentem. Najczęściej służy do barwienia powierzchni, które są wykończone woskiem lub olejem.

Dobrej jakości bejce zwykle zawierają substancje zapobiegające występowaniu pleśni i uodparniające drewno na działanie promieniowania UV. Dzięki temu pigmenty zawarte w bejcach nie szarzeją, nie blakną i ulegają odbarwieniom.

O czym warto pamiętać przy bejcowaniu drewna?

Malowanie drewna za pomocą bejcy nie jest trudne, ponieważ każdy jej rodzaj można łatwo rozprowadzić. Aby uzyskać zadowalający efekt, należy jedynie pamiętać o kilku zasadach:

• przed rozpoczęciem bejcowania warto przeprowadzić próbę w niewidocznym miejscu (krawędź bejcowanego elementu, spód lub wewnętrzna strona deski). Pozwoli to sprawdzić, czy uzyskany kolor będzie odpowiedni. Każde drewno ma swoja unikalną barwę, która w połączeniu z kolorem bejcy daje odmienny, czasem trudny do przewidzenia, efekt;
• malowana powierzchnia powinna być czysta i sucha, aby preparat równomiernie się wchłonął;
• malowana powierzchnia musi być jak najgładsza. Na wyszlifowanym podłożu bejca daje mniej intensywną barwę;
• bejcę należy rozprowadzać równomiernie, pociągłymi ruchami wzdłuż słojów;
• choć niektóre rodzaje bejc wysychają dość szybko, malowaną powierzchnię warto pozostawić na cały dzień, aż bejca całkowicie się wchłonie i wyschnie;
• bejcowana powierzchnia może się „nastroszyć” – po malowaniu unoszą się pojedyncze włókna na powierzchni drewna. Po całkowitym wyschnięciu, można je delikatnie zeszlifować i wykończyć powierzchnię lub – ewentualnie – ponownie pomalować ją bejcą (jeżeli docelowy odcień ma być ciemniejszy);
• bejcowanie iglastych (żywicznych) gatunków drewna może wymagać wcześniejszego zagruntowania bezbarwną bejcą lub przetarcia wszystkich sęków benzyną ekstrakcyjną. W ten sposób można zmniejszyć chłonność powierzchni i zminimalizować ryzyko nieestetycznych przebarwień. Prawdopodobieństwo, że między żywicą a pigmentem zajdzie reakcja chemiczna, jest wtedy mniejsze;
• powierzchni pomalowanej bejcą nitro nie należy wykańczać lakierem nitrocelulozowym, ponieważ w wyniku reakcji bejcy i lakieru barwnik może punktowo przedostać się do wierzchniej warstwy, dając efekt tzw. krwawiącego drewna.