Wiertarki, wkrętarki, młoty udarowe

Każdy, kto chce zostać bohaterem swojego domu, wie, że niemałą rolę w tym zadaniu odgrywa odpowiedni sprzęt – taki jak wiertarka i wkrętak. Do usprawnienia pracy przyda się jednak inne rozwiązanie: wiertarkowkrętarka. Mocowanie karnisza, wieszanie obrazka lub lustra, samodzielne skręcanie mebli – to tylko niektóre sytuacje, w których warto sięgnąć po to praktyczne urządzenie. Jak dobrać jego rodzaj do naszych potrzeb? Podpowiedzi przedstawiamy w poniższym tekście.

Do czego służy wiertarka i jak wybrać odpowiednią?

Najogólniej rzecz ujmując, wiertarka to urządzenie służące do wykonywania otworów (nie mylić z dziurami) w różnych materiałach, np. drewnie, metalu czy betonie.

Wybierając konkretny model, należy zwrócić uwagę na jego funkcje i typ udaru oraz na moc– większa ułatwia wiercenie, ale też przekłada się na wielkość urządzenia. Kolejnym istotnym elementem jest uchwyt, w którym będą mocowane wiertła – najtrwalsze są metalowe, z wzmocnionymi zębami chwytającymi. Przed zakupem warto sprawdzić, jak dana wiertarka leży w dłoni. W tej chwili obudowy są bardzo ergonomiczne, często pokrywane warstwą gumy poprawiającej trzymanie urządzenia, ale też osłaniającej korpus wiertarki w razie upadku.

Przed zakupem sprzętu warto się też zastanowić, czy będziemy wykonywali wiercenia w miejscach, gdzie nie mamy dostępu do prądu z sieci. Co prawda zawsze możemy się zaopatrzyć w generator prądu, ale jest to kolejny wydatek i nie zawsze będziemy mogli z niego skorzystać (np. w zamkniętych pomieszczeniach). Wiertarki akumulatorowe oferują właściwie takie same parametry pracy, ale bez ograniczeń wynikających z podłączenia do sieci (poszukiwanie gniazda zasilającego, kłopotliwe, plączące się przedłużacze). Mogą się jednak okazać mniej wygodne niż te zasilane z sieci (akumulator jest dość duży i musi być przypięty do urządzenia).

Rodzaje wiertarek

Rodzaje tego narzędzia można klasyfikować na wiele różnych sposobów, ale najprostszy podział obejmuje wiertarki:

• bezudarowe,
• z udarem mechanicznym,
• z udarem elektropneumatycznym (młotowiertarki),
• akumulatorowe (wiertarkowkrętarki).

Wiertarki bezudarowe

Stosuje się je w przypadku, gdy nie wiercimy w twardych materiałach budowlanych. Świetnie sprawdzają się w warsztatach i stolarniach, gdzie wykonuje się dużo wierceń w metalu, drewnie czy tworzywach sztucznych. Tego typu wiertarki często mają niewielkie rozmiary, mniejsze niż ich udarowe odpowiedniki – wynika to z braku mechanizmu udaru. Są też przez to lżejsze, więc łatwiej nimi operować. Można ich także używać ze szczotkami drucianymi do czyszczenia niewielkich elementów czy powierzchni, a po zamocowaniu w uchwycie mogą również służyć do napędzania elastycznego uchwytu wiertarskiego.

Odmianą wiertarek bezudarowych są wiertarki kątowe, które dzięki swojej konstrukcji nadają się do pracy w miejscach o ograniczonym dostępie.

Wiertarki udarowe

To najbardziej popularny i uniwersalny rodzaj tego urządzenia. Wyposażone są w udar mechaniczny (o mniejszej mocy niż udar elektropneumatyczny) i idealne sprawdzą się w domowym warsztacie. Znajdują zastosowanie podczas mocowania półek, zawieszania karniszy, doniczek czy obrazków. Stosując odpowiednie wiertła przystosowanie do pracy z udarem (do materiałów budowlanych), możemy wykonać otwory pod kołki mocujące z wkrętem lub haczykiem. Równie dobrze spiszą się podczas wszelkich mniejszych remontów.

Moc i zakres

Jeśli planujemy zakup tego typu wiertarki, a możemy potrzebować większej mocy, warto zastanowić się nad urządzeniem dwubiegowym, oferującym dwa zakresy prędkości wiercenia (lepsza kontrola podczas wiercenia dużymi średnicami wierteł), ale i możliwość wykorzystania jako mieszadła, np. do farb (na pierwszym, wolniejszym biegu).

Wiertarki z udarem elektropneumatycznym – rodzaje i funkcje

Popularnie nazywane młotowiertarkami, najczęściej wykorzystywane na budowach, z racji bardzo wydajnej i szybkiej pracy. Przeznaczone są do wiercenia we wszelkich materiałach budowlanych: w cegłach, pustakach, twardych betonach czy w cały czas popularnej wielkiej płycie. Udar elektropneumatyczy oferuje dużą siłę uderzenia, ale wymaga zastosowania specjalnych wierteł z mocowaniem SDS Plus. W sprzedaży dostępne są też urządzenia z wymiennym uchwytem lub przejściówkami do mocowania zwykłych wierteł z uchwytem walcowym. Należy jednak pamiętać, że ich pierwotną funkcją jest wykonywanie otworów w materiałach budowlanych.

Część młotowiertarek jest wyposażona w funkcję podkuwania, niezwykle przydatną, gdy potrzebujmy usunąć starą glazurę lub terakotę – dzięki niej praca ta przebiegnie o wiele szybciej niż z użyciem młotka i mesla. Podkuwanie sprawdzi się również podczas przygotowywania korytek pod przewody elektryczne czy rurki, jak również podczas usuwania starych warstw tynku.

Wiertarki akumulatorowe, czyli wiertarko-wkrętarki

Osobna grupa urządzeń, bardzo popularnych zarówno wśród majsterkowiczów, jak i profesjonalistów pracujących na placu budowy. Zasilane są akumulatorem, dzięki czemu nie jesteśmy ograniczeni dostępem do źródła prądu. Pełnią dwie funkcje. Mogą być wykorzystane do wiercenia w drewnie, metalu, a nawet twardszych materiałach budowlanych – szczególnie modele wyposażone w udar. Druga funkcja to możliwość wkręcania i wykręcania wkrętów i śrub bez obawy o uszkodzenia wkręta czy materiału. Elementem zabezpieczającym przed uszkodzeniami jest wielostopniowe sprzęgło, regulator siły dokręcania, który odcina dopływ siły, gdy osiągnie ona określony poziom. Dzięki temu wkręt zostaje idealnie wkręcony w materiał, bez jego zniszczenia.

Z wiertarko-wkrętarek bardzo często korzystają monterzy suchej zabudowy GK (z płyt karton-gips). Używane są też do montażu szaf wnękowych i mebli kuchennych.

Na co zwrócić uwagę?

Wybierając wiertarkowkrętarkę, należy zwrócić uwagę na napięcie akumulatora (od 9,6 V do 18 V, a nawet 24 V) i jego pojemność (od 1,5 Ah do 4-5 Ah), determinującą czas pracy urządzenia. Najpopularniejsza pojemność to 2 Ah (amperogodziny). Im wyższa wartość tego parametru, tym większy i cięższy jest akumulator. Wkrętarki wyposażane są obecnie w akumulatory wykonane w technologii Li-Ion (litowo-jonowej), co gwarantuje dłuższą żywotność i brak pamięci akumulatora (podobnie jak w smartfonach). Należy też wziąć pod uwagę moc dokręcania, określoną symbolem Nm (niutonometr) – wyższa wartość daje możliwość silniejszego dokręcania i wkręcania większych średnic. Do zastosowań w domu możemy wybrać urządzenie o sile do ok. 30-35 Nm, jeżeli natomiast korzystamy z wkrętarki w warsztacie czy na budowie, należy sięgnąć po model o mocy min. 45 Nm.

Kupując wiertarkowkrętarkę, warto zaopatrzyć się nie tylko w wiertła, ale i w zestaw bitów, czyli końcówek do wkręcania.

Młot udarowy – do jakich prac się przyda?

Jeśli planujmy duże prace budowlane, takie jak wyburzanie ścian, skuwanie starych wylewek betonowych, usuwanie dużych powierzchni tynków lub płytek ceramicznych (glazury, terakoty czy gresu), powinniśmy zwrócić uwagę właśnie na młoty udarowe. Można powiedzieć, że są większymi wersjami młotowiertarek, których główna funkcja to kucie (nie podkuwanie, które jest dodatkiem w młotowiertarce). Działają na tej samej zasadzie udaru elektropneumatycznego, z tym że mają dużo większą moc – nawet do 50 N (niutonów), podczas gdy młotowiertarki zapewniają moc udaru na poziomie 3 N. Modele o mniejszej mocy (ok. 15 N) korzystają z wierteł i końcówek roboczych typu SDS Plus, a mocniejsze – z końcówek z mocowaniem SDS Max.

Na rynku dostępne są modele dwufunkcyjne – oferujące możliwość kucia i wiercenia z udarem, jak również modele jednofunkcyjne – tylko kujące. To wyspecjalizowane urządzenia, przeznaczone tylko do ciężkiej pracy wyburzeniowej.

Prace remontowe i budowlane – ochrona indywidualna

W przypadku małych wiertarek pamiętajmy, żeby zabezpieczyć oczy – należy pracować w okularach ochronnych, aby nie dostały się do nich wiórki czy strużyny.

Podczas pracy większymi urządzeniami warto ochronić uszy – generowany hałas, szczególnie w czasie wiercenia w materiałach budowlanych, jest uciążliwy, dlatego przydadzą się zatyczki do uszu lub słuchawki ochronne.

Przed przystąpieniem do robót wyburzeniowych należy zaopatrzyć się w specjalne rękawice antywibracyjne chroniące przed drganiami – w przeciwnym razie długotrwała praca w takich warunkach może skutkować dotkliwym bólem nadgarstków i rąk.